Algemene beschouwingenPerspectiefnota 2025, 17 juli 2024

Algemene beschouwingen Perspectiefnota 2025

Voor 50PLUS Amstelveen ligt het voor de hand dat als je het over perspectief hebt we niet alleen met cijfers zouden moeten strooien maar ook een vertaalslag maken. Welk perspectief willen wij onze inwoners voor de komende jaren bieden?

Stemverklaring bij de nota zelf

‘Het zal u niet verbazen dat 50PLUS Amstelveen zich niet kan vinden in de in onze ogen hoge risico’s die onze inwoners met deze grote projecten lopen. Wij willen al helemaal geen carte blanche geven voor strategische aankopen zonder inzage vooraf.
Ook met de huidige prioritering op de woningmarkt zijn wij het niet eens. Wij zullen dan ook tegen stemmen.

Appellaan-wonen-moet-voor-50PLUS-op-1-staan-in-Amstelveen

Appellaan Amstelveen – foto: Emiel Sjaardema

Wonen

Niet alleen tijdens de verkiezingen maar ook in de tussenliggende jaren moet wat 50PLUS betreft wonen in Amstelveen op 1 staan.
En dan hebben we het niet over zo veel mogelijk of zo hoog mogelijk bouwen om maar aan de vraag vanuit Brussel en Den Haag te voldoen.

Maar wat hebben we nu nodig om onze kinderen voldoende perspectief op een zelfstandige woonruimte te kunnen bieden?
Voor de sociale cohesie is een diverse leeftijdsopbouw immers cruciaal voor een gezonde stad. Daarnaast om te voorkomen dat Amstelveen nog harder vergrijst dan gemiddeld.

De schaarse eigen grond wil 50PLUS  dan ook graag inzetten om iets te doen aan de langste wachttijd van het land van maar liefst negentien jaar. Om die reden dienen wij dan ook een motie ‘Betaalbare woningen voor jong en oud’ in.  Onze inzet bij deze motie is om 100% van die grond te gebruiken om iets aan deze wachtlijst te doen.

Ook staan wij als tweede mede-indiener op de motie ‘Zorggeschikte woningen toekennen aan de doelgroep’. Goed voor de doorstroom en daarmee voor alle leeftijden. Maar vooral goed omdat onze ouders nu langzaam thuis wegzakken mede door het ontbreken van een passend alternatief. Ook met de bouw van dit soort woningen kunnen we niet snel genoeg starten.

Wij gaan daar maximaal voor. Nu kijken wat de collega’s gaan doen.

  • Motie 50PLUS – Betaalbare woningen voor jongeren
    helaas verworpen, onbegrijpelijk.
    In 2022 startten we met 50PLUS Amstelveen omdat wij onder andere van mening zijn dat de schaarse woonruimte op gemeentegrond anders moet worden verdeeld. Nog steeds is de wachttijd voor een betaalbare sociale huurwoning onverminderd hoog. Globaal gaan we van brandhaard naar brandhaard, maar aan onze eigen veenbrand wordt onvoldoende aandacht geschonken. Nu is de kans voor alle partijen om te tonen of het wonen van onze kinderen en ouders niet alleen in woorden maar ook in stemgedrag op 1 staat.
  • Motie bbA  – Zorggeschikte woningen Maccabiadelaan in 2025 toekennen aan doelgroep
    aangenomen
    Mede door 50PLUS ingediend. Niet voor niets werd deze locatie aangewezen voor zorgwoningen. Gezien de hoge nood en ter bevordering van de doorstroom een logische reactie.
  • Motie AVA – Maak bouwlocaties zichtbaar
    Gezien de hoge nood lijkt het ons niet meer dan logisch dat we extra inzetten om hier gericht iets aan te doen. Deze motie sluit ook mooi aan op onze motie om actief aan de slag te gaan met de schaarse grond t.b.v. onze kinderen en ouders. Mede ingediend.

WSA-onderzoek naar verplaatsing - beeld WSA

Grote projecten

50PLUS Amstelveen maakt zich grote zorgen over de vele grote projecten die in de miljoenen lopen waarbij de horizon niet meer zichtbaar is.
Neem de nieuwe Legmeer als voorbeeld die over minimaal vijftien jaar gaat. Dit gebeurt in fases, maar nu al worden kostbare onomkeerbare beslissingen genomen.

Bij kleinere projecten met een kortere looptijd lopen de kosten al fors uit de pas. Denk hierbij aan het skatepark met een verdubbeling van de kosten. Daarnaast heeft de looptijd zo lang geduurd dat het inmiddels is achterhaald. Laten we hier vooral van leren om het budget beter te bewaken en tussentijds bij te sturen indien nodig.

  • Motie CDA – Onafhankelijke media in Amstelveen kan niet wachten
    Mede ingediend. In eerder betoog voorstander om een goede start mogelijk te maken en een soort inhaalactie te bewerkstelligen.
  • Motie AVA – Onderzoek verplaatsing WaterSportvereniging Amstelveen (WSA)
    Het zou mooi zijn als dat bij de herinrichting van de Noordelijke Poeloever meegenomen zou kunnen worden. Mede ingediend.
  • Motie PVDA Meer parents houses
    Helemaal eens dat er op dit, en andere vlakken, iets zou moeten gebeuren. Wij zien echter niets in de nu voorgestelde route. Zeker op de huidige verstoorde markt zal de gemeente hiermee de woningprijs nog verder opdrijven, vindt oneerlijke concurrentie plaats en werkt dit via de OZB ook nog eens door voor soortgelijke woningen. De “normale” koper heeft dan niet alleen de expats (30%) als concurrentie maar ook nog eens de lokale overheid. Wij zullen dan ook tegen stemmen.
  • Motie VVD – Veranker Cobra Collectie
    Tegengestemd.

Stemverklaring: Het onvervreemdbaar maken van de collectie staat al in de plannen en kan zo worden overgenomen. Ook de eisen hoe en door wie beide besturen dienen te worden ingevuld is niet aan de gemeenteraad.
Hetzelfde geldt, voor dit moment, voor de overige moties. De subsidie is immers al gereserveerd en de afspraken zijn al gemaakt. Dan ga je wat ons betreft niet tijdens de looptijd de spelregels veranderen en daarmee het voortbestaan op het spel zetten.
Voor de toekomst zouden het goede afspraken kunnen zijn. Het in overleg opstellen van reële en meetbare doelstellingen is de enige motie waar wij ons op dit moment in kunnen vinden. Ook de stemming over de subsidie is in principe niet nodig, desondanks zullen wij wel voor het collegebesluit stemmen.

OZB mag niet worden gebruikt om gaten in de begroting mee te dichten

Belastingen

De vele grote projecten werken door in onze belastingen. Om dit mede te bekostigen worden alvast grote reserveringen aangelegd en de OZB verhoogd.

Naast een verhoging in 2024 van 16% volgt in 2025 een verhoging van ook nog eens 8%. Binnen twee jaar dus maar liefst 24%! De grootste door de gemeente te beïnvloeden inkomstenbron. Dit komt helaas wel redelijk eenzijdig op het bordje van de eigen woningbezitters terecht.

En dat naast de te verwachten invoering van betaald parkeren door heel Amstelveen. Het debat daarover is na de zomer, maar de scanauto loopt zich alvast warm voor als het zover is.

Ook het verplaatsen van het afvalbrengstation zal de nodige verhoging van de afvalstoffenheffing met zich meebrengen, waarbij de lasten wederom redelijk eenzijdig bij onze oudere (en jongere) alleenstaanden komt te liggen.
Niet alleen de landelijke maar ook de gemeentelijke belastingen stijgen sneller dan de gemiddelde lonen.

  • Amendement CDA – Vasthouden aan financiële degelijkheid
    Eens. De OZB mag niet worden gebruikt om gaten in de begroting mee te dichten en eenzijdig op een kleine groep inwoners af te wentelen. Mede ingediend.
  • Motie GL – Extra mobiliteitsbudget
    Als je tegen betaald parkeren in heel Amstelveen bent ga je dus ook niet mee in een motie om dat geld alvast te alloceren. Tegengestemd.

Uithoornlijn-beeld-gemeente Amsterdam

Ter afsluiting: Burgerparticipatie

50PLUS Amstelveen is een warm voorstander van het houden van een referendum bij belangrijke of controversiële onderwerpen. Met name het opheffen van buslijnen, Legmeer en woningbouw aan de Bovenkerkerweg zou het er dan heel anders uit komen te zien.

Ondanks een petitie, voorzien van maar liefst 8000 reacties, worden er drie buslijnen geschrapt omdat de Uithoornlijn er komt.
Waar het geld van de stadsbus nu terecht is gekomen en of het effect heeft gehad ? Geen idee.

En we moeten niet alleen óver ouderen praten maar meer kijken hoe we ze bij – voor hen – belangrijke onderwerpen kunnen betrekken.
Er wordt te veel bepaald door een te kleine groep. Deze kleine groep loopt niet tegen dezelfde problemen aan en lijkt zich maar weinig in de ander te kunnen verplaatsen.  Als we echt dicht bij de burgers willen staan zullen we beter moeten luisteren en hun ook wel echte invloed geven in wat hen bezighoudt!

  • Motie AVA – Hogere bijdrage beveiliging Joods onderwijs
    Variant op de vervuiler betaalt. De bedreiger betaalt. Alhoewel voorstander dat kinderen op school veilig moeten zijn moeten ze dat overal kunnen zijn. Op weg naar huis, op de sportvelden. Waar ligt dan de grens voor de extra beveiliging? Wat dat betreft hebben we echt een probleem dat je hiermee niet oplost. Mede ingediend.
    Veiligheid is niet alleen een issue rondom scholen maar zal breder en over de gemeentelijke grenzen heen moeten worden opgepakt.
  • Motie SP – Meer ontmoetingsplekken, meer bankjes
    Wij herkennen de geschetste situatie. In het verleden vaak juist weggehaald i.v.m. overlast voor de direct omwonenden. Zolang het in overleg gaat met direct omwonenden niets op tegen. Zodra geplaatst en alsnog overlast moeten ze direct worden weggehaald.
    Wijkparken en het nieuw in te richten centrum komen wat ons betreft daar prima voor in aanmerking. Voorgestemd.
Cor Verbeek

Eindhovens raadslid Cor Verbeek maakt overstap naar 50PLUS Eindhoven

Cor Verbeek, een bekend en ervaren raadslid, start op 1 augustus bij 50PLUS Eindhoven.

We zijn erg blij met deze overstap en kijken uit naar de samenwerking.

 

Lees ook het artikel van Studio 040.

Is dit de opmaat naar een Compensatie Affaire?

Inbreng Martin van Rooijen (50PLUS) bij het debat over de wijziging van de begrotingsstaten van Financiën en Nationale Schuld 2024 behorend bij de Voorjaarsnota

Voorzitter,

Namens de voltallige fractie van 50PLUS in de Eerste Kamer, wil ik de nieuwe bewindslieden welkom heten in dit huis. Minister Eelco Heinen en staatssecretaris Nora Achahbar

Tegen veel verwachtingen in, stond er voor de zomer toch nog een nieuw kabinet op het bordes. Mijn fractie is verheugd, dat de coalitiepartijen het met elkaar aandurven en wij prijzen de soepele en vanzelfsprekende machtsoverdracht welke door ons politieke systeem wordt gefaciliteerd. Ik zeg ‘vanzelfsprekend’ maar dat is het niet per se. Na onze verkiezingen en de daaropvolgende formatie, zijn er nog een paar andere westerse democratieën waar een ingewikkelde formatie en/of een machtsoverdracht aanstaande lijkt.

Tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne, spanningen in Zuid oost Azië, en de dreiging van een escalatie van de schuldenproblematiek, zullen we moeten zien en meemaken of men dit in onder andere de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, net zo soepel en vanzelfsprekend kunnen afronden zoals in Nederland.

Toch weer een beetje een gidsland, gelukkig in ons geval met de laagste staatsschuld van de OESO. Dat is een voordeel dat een Nederlandse minister van Financiën alvast in zijn zak kan steken.

De Minister van Financiën heeft op 4 juli een brief aan de Tweede Kamer gezonden over de huidige stand van s Rijks Financiën. Mijn fractie constateert dat Rutte 4 wel degelijk over zijn eigen graf heen heeft geregeerd, getuige deze brief en getuige de voorjaarsnota.

Tegenvallers stapelen zich op, al tijdens de formatie, met als klap op de vuurpijl, via de voorjaarsnota, een aantal mega aanpassingen aan de ontwerpbegroting voor 2024. Niet een paar miljard maar een vol procent van het Bruto Binnenlands Product, die het kabinet Schoof nog even gauw voor de kiezen krijgt. Zonder de onderuitputting, zou dat tot een explosie van het begrotingstekort hebben geleid. Maar wat niet is kan nog komen. Rutte 4 had het gemakkelijk, surfend op golven van wereldwijde begrotingsimpulsen. Teveel schuld is een macro economisch probleem maar niet zolang iedereen nog volop aan het smijten is. Het probleem manifesteert zich pas als iedereen stopt met smijten. Dat punt lijkt onvermijdelijk dichterbij te komen. De meeste landen staan er veel slechter voor dan Nederland.

Mijn fractie is wel heel benieuwd. Kan deze minister al een tipje van de sluier van box 3 oplichten? Kan hij stellen “er komt geen vermogensaanwasbelasting”? In de aangenomen motie Van Rooijen van 12 december, is immers uitgesproken ‘de vermogenswinstbelasting primair onderdeel van de belastinghervorming te laten zijn’.

Voorzitter. De minister en de staatssecretaris zijn hier vandaag “to hit the ground running”. Laat het gezegd zijn dat dit voor wat betreft de fractie van 50PLUS ook hard nodig is. De wijziging van de begrotingsstaten van Financiën en Nationale Schuld 2024, behorend bij de Voorjaarsnota, roept namelijk nogal wat ernstige vragen op die wij hier niet zomaar kunnen laten passeren. Een groot deel van deze ernstige vragen heb ik afgelopen donderdag schriftelijk kunnen stellen en daar is gisteren op geantwoord. Veel dank daarvoor. Uiteraard ook aan de ambtenaren van Financiën.

Er is namelijk wel wat aan de hand voorzitter. Het demissionaire kabinet heeft, als we heel eerlijk zijn, een missionaire voorjaarsnota opgeleverd met meerdere grote budgettaire verschuivingen én met een ‘blanco cheque’ voor het uitvoeren van een nog nader uit te werken plan van een lid van het Koninklijk Huis. Dat de Tweede Kamer dit allemaal wilde laten passeren, heb ik eerder en elders al onverantwoord genoemd. De Senaat wordt op deze wijze voor het blok gezet.

10 miljard aan nieuwe of extra uitgaven, gedekt met onderuitputting en kasschuiven. Ik vraag aan deze minister of hij van mening is dat dit deugdelijke dekking is? Van het schadedossier Groningen en het schadedossier van de toeslagenaffaire, tot en met extra uitgaven voor asiel, de halfgeleidersector en natuurlijk voor Oekraïne. Het is geen klein bier voorzitter. Dit verdient een serieus debat.

Zo wordt er bijvoorbeeld even 2,3 miljard uitgetrokken voor het bekostigen van aanvullende schaderoutes van de toeslagen affaire. Met een schielijke Nota van Wijziging.

Dan verwacht mijn fractie een  succesvol Pilotproject waar te nemen, met een uitgewerkt protocol en voorspelbare uitkomsten. Niets is minder waar. De stand van de afhandeling van de toeslagenaffaire is een ‘trainwreck in slowmotion’ en de Tweede Kamer zit erbij en kijkt er naar. Ik wijs met klem op de belangrijke bijdrage van Correspondent auteur Jesse Frederik van 11 juni.

In zijn artikel met de kop “de compensatieregeling voor de toeslagenaffaire: onuitlegbaar, onuitvoerbaar, onbetaalbaar” trekt hij de huidige stand van zaken minutieus uit elkaar en voorzitter, hij laat er geen spaan van heel. Ik heb 5 exemplaren van het artikel geprint bij me, voor eenieder in dit huis die dit genadeloze epistel nog niet tot zich heeft genomen. Dan begrijpt u beter waarom ik dit debat voer. Een ‘must read’ zoals men dat noemt.

Het artikel toont tenminste aan, dat er een zeer risicovol pad wordt gevolgd. De stelling van mijn fractie is, dat deze risico’s niet alleen onverantwoord zijn maar ook onnodig. Eerst de Dienstverleningsovereenkomst (DVO) afsluiten is blijkbaar  teveel gevraagd.

Tevens nemen wij waar dat artikel 2.27 in stelling wordt gebracht, om een opschaling van de aanvullende schaderoutes via de Stichting Gelijkwaardig Herstel (SGH) af te dwingen. Voor het geval dat de Eerste Kamer niet stemt op 9 juli. Zo kan worden voorkomen dat een ‘vervelende’ Eerste Kamer niet meegaat met de deadline van het kabinet. Waar zijn wij mee bezig voorzitter, in de chambre de reflection?

Mij wordt geen andere keus gelaten dan dat ik de kritiek op het opschalen van de SGH-route tijdens dit debat bespreek.  Mijn fractie kan zich gewoonweg niet voorstellen dat we echt op deze manier verder gaan. In dat verband wijs ik ten eerste op de aangenomen motie Heinen van juni 2022. Ik citeer:

“Verzoekt de regering zo snel mogelijk een wetsvoorstel naar de Kamer te sturen om het budgetrecht van de Staten-Generaal verder te versterken door in de uitzonderingsgrond van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet als voorwaarde op te nemen dat de Staten-Generaal zich voldoende geïnformeerd achten”. En: “Verzoekt de regering in afwachting hiervan al in de geest van deze aanscherping te handelen”.

Tevens wijs ik op het aangenomen amendement Heinen van mei 2023 op artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet. Ik citeer: “Dit amendement regelt dat de bewindspersoon gemotiveerd moet aangeven waarom uitstel van uitvoering van voorgenomen beleid totdat een begrotingswet is goedgekeurd, niet in het belang van het Rijk is en regelt dat de Staten-Generaal moeten aangeven of zij zich daarover voldoende geïnformeerd achten.”

Het toepassen van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet is voorbehouden aan werkelijk uitzonderlijke situaties. Vindt de minister dat er sprake is van een uitzonderlijke situatie zoals bedoeld in het amendement en de motie? En, zo ja, waarom?

Maar voorzitter, daarnaast en vooral, de inhoud. Want deze compensatieregeling voor de toeslagenaffaire is onuitlegbaar, onuitvoerbaar en onbetaalbaar. Het gaat niet meer alleen om ongekend onrecht maar ook om ongekende compensatie.

De reactie van de staatssecretaris op alle vragen is dat er een dienstverleningsovereenkomst komt, waarvan niemand de inhoud kent, maar die als wonderolie moet functioneren.

Mijn indruk is voorzitter, dat het kabinet op zoek is naar een juridisch alibi om zo veel mogelijk de huidige werkwijze te handhaven binnen de huidige wet. Ik vind dat er sprake is van een tegenstelling tussen enerzijds het bieden van ruimhartige compensatie en anderzijds het streven om volgens de wettelijke normen te handelen. Hier zit een spanning in, want uiteindelijk lijken deze twee beginselen elkaar uit te sluiten. Graag een reactie van de staatssecretaris op dit specifieke punt.

De Stichting Gelijkwaardig Herstel is niet in staat gebleken te handhaven op de volgordelijkheid – dat het baanverlies volgde op de terugvordering – laat staan causaliteit – dat het baanverlies het gevolg was van de terugvordering – . Als het pertinent niet klopt wat ik hier zeg Voorzitter, dan geef ik de staatssecretaris alle gelegenheid om dit te weerleggen.

De fractie van 50PLUS is zich bewust van de ellende die is ontstaan rond het dossier Toeslagen. Er zijn hier aan alle kanten fouten gemaakt: door de wetgever, door de uitvoering, door de rechter en ook door burgers. En, voor alle duidelijkheid en ter vermijding van elk misverstand, ook ik vind het van groot belang dat schade die burgers in deze affaire hebben geleden op passende wijze wordt vergoed. Overeenkomstig de hiervoor geldende wettelijke regels.

Maar inmiddels zijn wij zover dat dit dossier dermate gevoelig is gebleken voor zelfs ernstige problemen dat het een illusie lijkt, dat nu weer een nieuwe methode, plus een vrijwel blanco cheque van de overheid, een einde zou maken aan de kwetsbaarheid.

Een lid van het Koningshuis op haar eigen initiatief betrekken bij de uitvoering is strijdig met het principe van de constitutionele monarchie. Juist bij zulk een dossier is distantie van de zijde van het Koninklijk Huis geboden. Als achteraf blijkt dat er, alles afwegend, ook na deze koerscorrectie kostbare fouten zijn gemaakt, dan raakt tevens de monarchie in de politieke discussie betrokken.

Tijdens Rutte IV leek bij het overheidsbestuur de emotie het tenslotte structureel te winnen van zorgvuldigheid en proportionaliteit. Ook bij “Groningen” heeft de overheid aantoonbare en soms ernstige fouten gemaakt. Maar uiteindelijk was de schadevergoeding zonder precedent en werd zelfs een Europees belang op de achtergrond geschoven, door het definitief afsluiten van een enorme hoeveelheid winbaar aardgas waarop niet alleen Nederland, maar ook onze Europese partners, een beroep hadden kunnen doen in zeer voorstelbare crisissituaties.

De fractie van 50PLUS is natuurlijk ook best gevoelig voor het argument dat (te) veel burgers, soms onherstelbare, schade hebben geleden door de uitvoering van de Toeslagenwet. En, zoals hiervoor gezegd, dan is een passende schadevergoeding op haar plaats. Maar niet alle leed is telkens door de overheid en/of door geld te repareren. We willen natuurlijk niet dat bestuurders en burgers aan het idee wennen, dat het omkeren van ’s Rijks Schatkist een ultimum remedium is.

De SGH-route gaat uit van de gedachte dat de burger te vertrouwen is. Dat is nobel, maar het doorlezen van de rapporten van de Commissie-Buurmeijer, van de parlementaire enquête naar de sociale zekerheid in Nederland, leert dat de praktijk genuanceerder is.

Zoals ik reeds betoogde in mijn opiniestuk in de Telegraaf vorige week: “De bedragen die thans bij de “Toeslagen” de ronde doen zijn op het niveau van straat en buurt dermate fors dat alleen al daarom repercussies kunnen worden verwacht”. Ook daarmee hebben de elkaar opvolgende verantwoordelijken voor dit dossier te rekenen.

Dat telt nog zwaarder nu er hier een Lid van het Koninklijk Huis in beeld is. Aan de orde is zoals gezegd een wezenskenmerk van onze constitutionele monarchie, namelijk de onschendbaarheid.

De politiek neemt verantwoordelijkheid voor de faits et gestes van de Koning en van zijn Huis. Dankzij de onschendbaarheid kan de Koning het symbool zijn van de eenheid van onze Staat. De Koning en zijn Huis zijn geen partij en kiezen geen partij.

Welnu, prins Constantijn en prinses Laurentien zijn Leden van het Koninklijk Huis en prins Constantijn is (op afstand) gerechtigd tot de troon doordat de Staten-Generaal heeft ingestemd met hun huwelijk. Dat wil zeggen dat van hen in het openbare leven terughoudendheid mag worden verwacht als het gaat om gevoelige aangelegenheden.

Indien in hun kringen het Ei van Columbus gevonden werd om dit dossier snel en afdoende af te kunnen ronden, dan zou het zeer zijn gewaardeerd indien zij deze benadering hadden gedeeld met de Regering, die dan, na overweging, deze benadering had kunnen overnemen en daarmee onder de eigen verantwoordelijkheid had gebracht. Wat is  opvatting van de bewindslieden? Gaat dat alsnog gebeuren?

Nu de uitvoering niet alleen door haar wordt geclaimd, en deze claim ook nog stevig wordt onderstreept door openbare uitspraken van de prinses, begeeft ze zich in het politieke debat. Hoe gaat zij zich verdedigen als ook in haar aanpak zich problemen zouden voordoen? Komt er dan een Lid van het Koninklijk Huis in Vak K? Dat kán niet! Ik heb alle waardering voor de goede bedoelingen van prinses Laurentien en van haar man, prins Constantijn. Maar zij gaan hier een grens over die niet in het belang is van het Koninkrijk der Nederlanden.

Dat de Tweede Kamer hier geen aandacht aan heeft besteed, acht ik verbazingwekkend en onverantwoordelijk. Zij hebben het risico van een zeer disruptief of zelfs destructief boemerang effect geaccepteerd.

Dat brengt mij op de vraag: is, mede tegen de achtergrond van deze staatsrechtelijke aspecten, over de suppletoire begrotingswijziging die wij nu bespreken het advies van de Raad van State ingewonnen? Zo ja, wat was diens oordeel?

Het is onrustbarend dat het landsbestuur, omziend naar de eigen fouten, thans kennelijk zo in paniek is geraakt dat regels niet meer tellen en met wetten wordt gegoocheld, tot aan de Grondwet toe, om maar uit de ellende te komen. Rechtvaardigheid is een groot goed, maar het recht geldt niet alleen het incident, maar vormt de constructie van ons bestel, nationaal en internationaal. Paul van Vliet zong ooit: “Den Haag waar de wijzen in ’s Lands Dienst vergrijzen”. Deze wijzen zouden van dit dossier op zich al grijze haren hebben gekregen.

Voorzitter. De minister en de staatssecretaris hebben al mijn 80 vragen beantwoord, nogmaals dank daarvoor. Sommige antwoorden waren zeer bevredigend of verduidelijkend. Andere antwoorden waren juist teleurstellend of niet overtuigend. Ik zal u een uitputtende behandeling van de antwoorden besparen. Het gaat vandaag vooral om de conclusies die mijn fractie aan de antwoorden verbind. Deze conclusies zal ik zo meteen aan het slot noemen.

Wat wel positief is, is dat de opschaling van de SGH-route niet leidt tot een toename van het aantal ouders dat zich meldt als gedupeerde, omdat de aanmeldtermijn hiervoor reeds verlopen is. Op dit moment meldt 25% van de ouders die na de Integrale Beoordeling gedupeerd blijken te zijn, zich voor een aanvullende schaderoute. De Staatssecretaris schrijft “Dit percentage kan nog wel oplopen” -> Tot hoeveel kan dit oplopen? Wordt dit in de gaten gehouden en zoja hoe? Is het genoemde aantal van 36.160 het absolute plafond?

Wij zijn na de antwoorden ook nog steeds bezorgd over hoe de stichting gaat werken als het niet meer over enkele honderden schadeverzoeken gaat (waar de pilot over ging), maar enkele duizenden zo niet tienduizenden. In het wetsvoorstel wordt uitgegaan van 20.000 aanmeldingen, in de antwoorden lezen wij zelfs het aantal van 25.000. Dat zijn aantallen waar elke overheidsinstelling zich makkelijk in kan verslikken. Maar een plan ontbreekt.

Bezorgd is mijn fractie ook ten aanzien van het feit dat ruim 57% van de medewerkers van de Belastingdienst Toeslagen werkt  voor de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. 2.300 van de 4.000!

  • Hoe wordt deze verhouding nadat de SGH-route is opgeschaald? Werkt dan 90% voor het herstel, en 10% voor de normale uitvoering?

Ook zorgelijk vind ik het antwoord dat ‘elke schadesituatie uniek is en leed zich niet goed leent voor een vergelijking’.

Wij zijn bekend met voorbeelden uit Groningen, waar een scheur in een muur tot enorme administratieve rompslomp en precies passende compensatie leidde. Deze mensen willen ook wel een SGH route waar meerdere specialisten zich buigen over het feitenrelaas en waar ook indirecte en bijkomende schade wordt vergoed. Maar helaas. Niet voor hen. Snapt de staatssecretaris, dat de indruk van gelijke behandeling voor veel mensen uit zicht raakt?

De interne conclusie van de vaktechnische adviseurs, dat er steeds meer dossiers zijn waarbij geen sprake is of zou moeten zijn van gedupeerdheid, wordt niet gedeeld door het kabinet. Dat wekt enige verbazing.

  • Kan alsnog gemotiveerd worden waarom niet?

De vorige staatssecretaris schreef in haar brief dat ‘continuering van de SGH-route onder pilot-voorwaarden tot onuitlegbare uitkomsten en daarnaast onrechtmatigheid’ leidt. Terwijl deze staatsecretaris schrijft: ‘Tegelijkertijd was het niet voor niets een pilot: het doel was te leren of aan deze voorwaarde werd voldaan op de manier waarop SGH haar proces invult’. Moet of kan mijn fractie hieruit afleiden, dat ook dit kabinet geen enkele ruimte laat voor het mislukken van de gesprekken met SGH over de DVO?

Hebben het kabinet en de Tweede Kamer, in dat geval, de onderhandelingspositie met de stichting niet verzwakt? Door nu al het geld te reserveren en de SGH route bij voorbaat als zeer wenselijk te verklaren? Daar wil deze senator antwoord op hebben.

Het was de inzet van het kabinet om de DVO af te sluiten vóór verzending van de Nota van wijziging aan de Tweede Kamer. In dat geval was het mogelijk geweest de definitieve afspraken gedetailleerd te verwerken in de Nota van Wijziging. Helaas is dit niet gelukt, omdat de gesprekken met de Stichting pas net zijn begonnen.

Voorzitter: Hier is het misgegaan.

Mijn fractie had sterk de voorkeur gegeven aan een Nota van Wijziging waarin de definitieve afspraken gedetailleerd waren verwerkt.

Voorzitter ik rond af met 5 conclusies:

  1. Het is niet verantwoord nu akkoord te gaan met of van een instemming blijk te geven aan de aanvaarding van de begrotingswijziging;
  2. Er zal eerst meer zicht moeten komen in hoeverre de extra uitgaven te verantwoorden zullen zijn;
  3. Daartoe dient er in ieder geval een ondertekende DVO te zijn, waarvan de beide Kamers der Staten-Generaal eerst kennis hebben kunnen nemen, alvorens een akkoord kan worden gegeven op de begrotingswijziging;
  4. Er dient zoveel mogelijk zekerheid te worden geboden dat gewerkt gaat worden in overeenstemming met de wettelijke regels;
  5. Er moet passende aandacht worden gegeven aan de staatsrechtelijke positie van de betrokken leden van het Koninklijk Huis, in samenhang met de ministeriële verantwoordelijkheid;

Ik roep mijn collega senatoren dan ook op, om op dit moment niet akkoord te gaan met de begrotingswijziging.

Mijn fractie wacht de reactie van de minister en de staatssecretaris met belangstelling af.

erspectiefnota 2025 kanttekeningen 50PLUS

Perspectiefnota Amstelveen 2025

Op woensdagavond 3 juli 2024 werden verschillende punten uit diverse domeinen besproken in het kader van de Amstelveense Perspectiefnota 2025.

Wim Visser nam het eerste blok (19.30 – 20:15 uur: bestuur, openbare orde en veiligheid, dienstverlening en organisatie, financiën, regionale en internationale samenwerking, economie, asielzoekers) voor zijn rekening. Lees hieronder zijn visie over Bestuur.

50PLUS Amstelveen gebruik externe adviesbureaus reduceren perspectiefnota 2025

“Vorig jaar stond onze wethouder in de lokale media om een winstwaarschuwing af te geven. Op dit moment wordt een duidelijk positiever perspectief geschetst. Dat is goed nieuws.

Namens de 50PLUS-fractie wil ik graag aandacht vestigen op de balans tussen eigen inkomsten en uitgaven van onze gemeente. Het is van groot belang dat we financieel verantwoord beleid voeren, zodat we duurzaam kunnen blijven investeren in de toekomst van Amstelveen.

Externe adviesbureaus
De zelfopgelegde bezuiniging op het gemeentelijk apparaat lijkt een positieve ontwikkeling maar we vragen ons af of het minder weghalen van zwerfafval en bezuinigen op plaagdierenbestrijding hetgeen is wat we met deze bezuiniging willen realiseren.
50PLUS ziet liever een verhoging van de arbeidsproductiviteit zodat dit soort gevolgen achterwege kunnen blijven.
Ook vragen wij ons af of tegenover deze bezuiniging niet een veel grotere inzet van externe adviesbureaus en inhuur van medewerkers staat en roepen op dit te reduceren.

Voorzieningen voor inwoners
Daarnaast begrijpen en respecteren we dat de gemeente verplichtingen heeft ten aanzien van asielzoekers. Het is een plicht om hen menswaardig op te vangen en te begeleiden. Tegelijkertijd mogen we de belangen van onze huidige inwoners niet uit het oog verliezen. Een goede balans is essentieel.

We moeten zorgen dat we aan inwoners kunnen blijven uitleggen waarom asielzoekers soms meer recht op voorzieningen krijgen dan oorspronkelijke bewoners en hoe dat wordt gefinancierd, soms door andere partijen dan onze gemeente.

Het is mooi dat de wethouder in december 2015 in de media heeft aangegeven dat Amstelveen al genoeg doet voor deze groep.

Financieel en sociaal gezond blijven
In de komende jaren – ook wel de ravijnjaren genoemd – moeten we een solide beleid voeren, rekening houdend met de onzekerheid van inkomsten vanuit het Rijk. Laten we samenwerken om Amstelveen leefbaar, sociaal en financieel gezond te houden.”

Amstelveen ondergronds parkeren oude setting oude dorp - foto: Amstelveenz

In het tweede blok (20:15 – 21:00 uur) benoemde Emiel Sjaardema uit het Fysiek domein een aantal punten. Fysiek domein omvat ruimtelijke ontwikkeling, grote projecten, groen, verkeer, wonen, duurzaamheid en omgevingswet.
Zijn betoog:

“Namens 50PLUS Amstelveen willen we toch graag extra de aandacht vestigen op een aantal zaken uit de perspectiefnota van 2025.
Te beginnen met het Stadshart.
Het opknappen van het Stadshart vlot niet echt. Naar onze mening zal dit ook het echte probleem van ons Stadshart niet oplossen.

Vanwege de extreem hoge huren is er nog steeds leegstand en een zeer hoge mutatiegraad van winkels. Mede door die hoge huren neemt de diversiteit van winkels af. Alleen de grote concerns waarvan het hoofdkantoor de lasten van de huur draagt, blijven over. Een gevarieerd tarief zou dit een halt toe kunnen roepen.

De gemeente zou hier, alvorens vele miljoenen in de herontwikkeling te stoppen, harde afspraken over moeten maken.

Hoge kosten duurzaamheid voor burgers?
Ook voor een versnelling van de duurzaamheid ten opzichte van de landelijke normering kan, gezien de hoge kosten, bij ons op weinig begrip rekenen. Als je voor de troepen uit wilt lopen zijn de kosten namelijk onnodig extra hoog.

Dit zien we o.a. terug bij de versnelde afschrijving van bedrijfsmiddelen en vele miljoenen bij het gemeentelijke vastgoed. Maar ook het verplichten van deze versnelling voor onderaannemers drijft de kosten verder op. Uiteindelijk betaalt degene die de kosten niet kan afwentelen altijd de rekening. Onze burgers dus!

Onnodige euro’s uitgegeven
De ondergrondse parkeergarage voor het Oude Dorp en de gemeente van – begroot – ca 10 miljoen euro staat, ondanks de grote weerstand, nog steeds op de begroting.
De ‘ingeboekte’ verhoging van de bedragen aan parkeeropbrengsten voorspellen weinig goeds.

Ook de inhuur van een scanauto voor 130.000 euro is lachwekkend. Deze “verdient zichzelf terug”. Dit betekent dan al gauw dat er minimaal 1400 boetes moeten worden uitgeschreven.
“Helaas” is het gebied nog niet groot genoeg en zie je de scanauto dus meerdere keren op een dag in dezelfde wijk. Indien er echt sprake is van krapte of hinderlijk parkeren snappen wij het nog maar dit slaat alles. Stop deze waanzin!

Groen maar ook weer veel geld
Gelukkig kunnen we positief afsluiten met groen. Na jarenlange bezuinigingen waarbij mooie heesters werden ‘vergrast’ en vele bomen gekapt, zien we nu eindelijk de waarde van groen.
Overigens wel een grote verbazing over het gemak waarmee vele studieonderzoeken op de begroting worden geplaatst:
– maar liefst €25.000 voor een kanoroute
– €30.000 voor entree Amsterdamse bos
– €100.000 park Amstelveen-Zuid
– en als klap op de vuurpijl €300.000 om het stadspark te vergroenen?

Moet dit nu echt via zulke dure externe bureaus? Dit mag wat ons betreft wel een tandje minder.

Aangenaam verrast was ik tijdens een ‘rondje’ bomen in Amstelveen met uitleg van een bomenexpert. Dit stemt ons positief. Het aantal van 37.000 bomen is wat ons betreft nog wel aan de lage kant. Op dat punt leggen we de lat hoog en gaan we voor een “eigen” boom voor elke inwoner. Wat dat betreft is de nationale boomplantdag een mooie eerste stap en een geweldig initiatief!”

50PLUS Amstelveen-BijKlaasje-perspectiefnota-2025-sociaal-domein

In het derde en laatste blok(21.00 – 21.45 uur) lichtte Philip Bodenstaff een punt uit het Sociaal domein (werk en inkomen, jeugd, zorg en welzijn, onderwijs: inclusief raadsvoorstel actualisatie Integraal Huisvestingsplan, sport, cultuur):

“50PLUS wil uit het Sociaal domein een piepklein onderdeel lichten.
Ouderen verdienen speciale aandacht. Dit betekent investeren in ouderenzorg die daadwerkelijk ten goede komt aan ouderen.

Brentano speelt een belangrijke rol in de ouderenzorg; daarop moeten we kritisch blijven. Een eenvoudige voorziening om gezamenlijk maaltijden te gebruiken lijkt te verdwijnen.

Geen toegang
Is het incident bij de wethouder bekend waarbij volksvertegenwoordigers niet werden toegelaten tot een bijeenkomst voor ouderen over het verliezen van de mogelijkheid om een warme maaltijd te nuttigen? Dit roept belangrijke vragen op. Dat volksvertegenwoordigers niet toegelaten werden baart ons zorgen.

Als gemeente moeten we ons afvragen hoe we ervoor kunnen zorgen dat ouderen niet buiten de boot vallen en toegang krijgen tot essentiële voorzieningen.

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ouderen betrokken worden bij beslissingen die hen aangaan. We moeten mét hen spreken, niet óver hen. Er moet onderzocht worden hoe we betaalbare en toegankelijke maaltijdinitiatieven kunnen behouden en/of uitbreiden.
Het recht op een warme maaltijd mag niet afhankelijk zijn van financiële middelen.”

 

Bemoeienis prinses Laurentien met toeslagenaffaire is zeer ongewenst

De toeslagenaffaire is een lelijke smet op bestuurlijk, politiek en ambtelijk Nederland en vraagt om een goede, snelle en menselijke oplossing. De bemoeienis van prinses Laurentien daarmee is vast goed bedoeld, maar volkomen misplaatst en staatsrechtelijk fout.   

Ieder weldenkend mens kan zich inmiddels een beeld vormen van de ellende die is ontstaan rond ‘het dossier kinderopvangtoeslagen’. Er zijn aan alle kanten fouten gemaakt: door de wetgever, door de uitvoering en ook door burgers. Het dossier is inmiddels zo complex en de materie ligt zo gevoelig, dat ook bij de oplossing ervan nieuwe fouten dreigen.

Er wordt voor de snelle afwikkeling van de schade nu ook een nieuwe methode gevolgd, die een vrijwel blanco cheque van de overheid behelst. Die methode – de SGH-route van de Stichting (Gelijk)waardig Herstel (SGH)-  heeft het karakter van een noodprocedure en is het geesteskind van prinses Laurentien.

Het staat vast dat (te) veel burgers grote en soms zelf onherstelbare schade hebben geleden door de uitvoering van de Toeslagenwet. Maar niet álle leed is door de overheid met geld te repareren. Bestuurders noch burgers kunnen er van uitgaan dat het omkeren van ’s Rijks Schatkist een ultimum remedium is. Dat zal de nieuwe minister van Financiën eveneens van oordeel zijn.

De SGH-Route van prinses Laurentien gaat uit van de gedachte dat de burger te vertrouwen is. Dat is nobel, maar de rapporten van de Commissie-Buurmeyer van de parlementaire enquête naar de sociale zekerheid in Nederland, leert dat de praktijk genuanceerder is.

Straatfeest

De bedragen die thans bij de afwikkeling van de ‘Toeslagen-affaire’ de ronde doen, zijn op het niveau van straat en buurt dermate fors dat alleen al daarom alarmbellen moeten afgaan en repercussies kunnen worden verwacht. De schadeafwikkeling moet snel en fair zijn, maar mag niet het karakter krijgen van een straatfeest van de Postcodeloterij.

Dit alles klemt te meer nu er hiermee een Lid van het Koninklijk Huis in beeld is, die in persoon de pleitbezorger is van deze methode. Daardoor is een wezenskenmerk van onze constitutionele monarchie aan de orde, namelijk de koninklijke onschendbaarheid. Van prinses Laurentien en haar echtgenoot prins Constantijn, die hierin zijn vrouw van harte ondersteunt, mag meer terughoudendheid worden verwacht als het gaat om zulke gevoelige aangelegenheden.

Indien in hun kringen het Ei van Columbus gevonden werd om dit dossier snel te kunnen afronden, zou het zeer zijn gewaardeerd als zij deze benadering hadden gedeeld met de regering, die deze suggestie, na overweging, had kunnen overnemen en zo onder de eigen verantwoordelijkheid had kunnen brengen.

Grens overschreden

Nu de SGH-route niet alleen door haar wordt geclaimd, maar ook nog stevig door haar wordt gepromoot, begeeft prinses Laurentien zich in het politieke debat. Hoe gaat zij zich straks verdedigen als zich ook in haar aanpak grote problemen voordoen? Komt zij of een ander lid van het Koninklijk Huis zich dan verantwoorden in het parlement?

Ik heb alle waardering voor de goede bedoelingen van prinses Laurentien en prins Constantijn. Maar hier gingen zij een grens over waarbij zij hadden moeten aanvoelen dat dit niet past in ons Koninkrijk der Nederlanden. Dat de (grotendeels nieuwe) Tweede Kamer hier geen aandacht aan heeft besteed, is eveneens verbazingwekkend en onverantwoordelijk.

– – –

Martin van Rooijen is oud-staatssecretaris van Financiën, oud-lid van de Tweede Kamer en thans lid van de Eerste Kamer voor 50PLUS. 

– – –

Drie vragen aan Martin van Rooijen n.a.v. dit opinieartikel:

Q1: Waarom ben u zo kritisch over de methode Laurentien, die snelle compensatie biedt voor getroffenen van de Kindertoeslagaffaire?

A1: Wat nu verkocht wordt als tempoversnelling en een menselijke oplossing zou over een paar jaar in een nieuwe parlementaire enquête ontmaskerd kunnen worden als onzorgvuldig beleid en financieel wanbeheer. Daar kan dan een lid van het Koninklijk Huis, die zich nu als de uitvinder en pleitbezorger van deze methode opwerpt, niet op aangesproken worden. Laurentien trekt in deze kwestie de volle verantwoordelijkheid naar zich toe. Dat past haar niet en dat past bestuurlijk ook niet. Het gaat ook nog eens om ons belastinggeld en dat zijn zaken waar een minister over gaat en niet een lid van het Koninklijk Huis.

Q2: Het lijkt alsof u er met gestrekt been in gaat? 

A: Deskundigen die ik dit verhaal vooraf heb laten lezen, vinden juist dat het een zorgvuldig staatsrechtelijk en bestuurlijk betoog is. Het is zakelijk en met alles respect voor de persoonlijke en menselijke drijfveren van Laurentien en Constantijn. Het artikel houdt wel een waarschuwing in aan de leden van het Koninklijk Huis en de nieuwe Tweede Kamerleden om bij alle betrokkenheid in deze kwestie ook bestuurlijke zorgvuldigheid te betrachten.

Q3: Waarom deze openbare aanval van een ervaren senator op leden van het Koninklijk Huis?

A: Dit artikel is geschreven ter bescherming van de constitutionele monarchie, van leden van het Koninklijk Huis en met name van de Koning. Laurentien en Constantijn hebben zich begeven in een publiek debat met rijksambtenaren en met politici. Dat is een staatsrechtelijke vloek en kan straks gebruikt worden om de monarchie weer ter discussie te stellen of de opvolging van de Koning te compliceren. Ik wil dat deze faut pas van Laurentien en Constantijn een incident blijft, dat ze deze les in het openbaar ter harte nemen en dat het publieke oordeel over de Koning daar niet mee belast wordt.