Vier ‘gezond-verstand-maatregelen’ van 50PLUS

“Als het over ouderen gaat, is dit kabinet vaak onzichtbaar”, vindt senator Martin van Rooijen. “Zorgen van ouderen worden door het kabinet snel weggewuifd of door de minister-president vrolijk weggelachen.” Van Rooijen kwam met vier gezond-verstand-maatregelen.

“Wij hebben geen tractoren of bouwshovels om het Malieveld om te ploegen”, stelde Martin van Rooijen vandaag bij de Algemene Financiële Beschouwingen in de Eerste Kamer. “Maar dat wil niet zeggen dat onze zorgen minder relevant zijn. Het prachtige plaatje van het Zwitserleven-gevoel is voor miljoenen bejaarden in ons land al lang achterhaald. En dat terwijl hun enige verzoek gaat over een redelijk deel van hun eígen spaargeld. Daar komt geen stikstof bij te pas, je hoeft er geen kilometer langzamer om te rijden, het vereist alleen wat gezond verstand!”

Tóch kortingen vanaf 2021

Het CBP maakte deze week bekend dat er vanaf 2021 toch gekort gaat worden op de pensioenen bij vier grote pensioenfondsen: ABP, PFZW, PME en PMT. Het gaat dan tussen 2021 en 2023 om pensioenkortingen van 5 tot 10 procent! Martin van Rooijen gaf aan dat 50PLUS de volgende gezond-verstand-maatregelen wil:

1. Alle kortingen moeten voor de komende twee jaar van tafel!

“Er is sprake van ‘een uitzonderlijke economische situatie’ in de zin van artikel 142 van de Pensioenwet.”

2. De huidige rekenrentemethodiek moet van tafel!

“De extreem lage rekenrente is dé oorzaak van de kortingen. En die rekenrente daalt verder door het moeten gaan rekenen met Dijsselbloem.”

3.Verhoging van de ouderenkorting met 400 euro.

“Want de ouderenkorting is níet verhoogd, terwijl werknemers een extra arbeidskorting van 420 euro krijgen.”

4. De 0,13 procent fictief-rendementsregel toepassen op het héle spaarbedrag van 71.000 euro.

“In plaats van op tweederde van dat bedrag.”

Voorspelling

“Of de rekenrente sneuvelt, of het pensioenakkoord”, voorspelde Martin van Rooijen in de Eerste Kamer. “Meer smaken zijn er niet. Ik voorspel dat Rutte volgend jaar eieren voor zijn geld zal kiezen en de rekenrente zal laten vallen, net zoals hij het dividendbelastingvoorstel liet vallen en vorige week de heilige VVD-koe van de 130 kilometer.” De senator was in ieder geval duidelijk over de inzet van 50PLUS: “Wij blijven vechten voor een bodemrente van 2 procent om pensioenkortingen te voorkomen!” •

 
{youtube}WRrF_QlWIW8{/youtube}

  
► De volledige inbreng van senator Martin van Rooijen bij de Algemene Financiële Beschouwingen in de Eerste Kamer: 

“In de media wordt steeds meer gesproken van een kabinet dat met de rug naar de samenleving staat. Ik heb helaas de neiging dat beeld te bevestigen. Zeker als het over ouderen gaat, is het kabinet vaak onzichtbaar en worden gevoelde zorgen door het kabinet snel weggewuifd of door de minister-president vrolijk weggelachen.

Ik hoop dat deze minister wat serieuzer op onze vragen wil ingaan en ook dat de voorzitter van deze vergadering ons niet direct afhamert als wij de stem vertolken van de vele ouderen die met grote zorgen de komende jaren tegemoetzien.

Wij hebben geen tractoren of bouwshovels om het Malieveld om te ploegen, maar dat wil niet zeggen dat onze zorgen minder relevant zijn. Het prachtige plaatje van het Zwitserleven-gevoel is voor miljoenen bejaarden in ons land al lang achterhaald. En dat terwijl hun enige verzoek gaat over een redelijk deel van hun EIGEN spaargeld. Daar komt geen stikstof bij te pas, je hoeft er geen kilometer langzamer om te rijden, het vereist alleen wat gezond verstand.

En dat gezond verstand is nu des te meer nodig. Gisteren publiceerde het CPB de nieuwe middellange termijnramingen met nog grotere rampspoed voor de gepensioneerden na 2020.

Er dreigen bij de vier grote pensioenfondsen – ABP, PFZW, PME en PMT – pensioenkortingen van 5 tot 10 procent. Die bedragen 2,5 procent per jaar gedurende de jaren 2021-2023, omdat het CPB uitgaat van het uitsmeren van kortingen over drie jaar in plaats van over tien jaar.

Voor de jaren 2022-2025 verwacht het CPB voor gepensioneerden een daling van de koopkracht door de kortingen. Hoe hoger het pensioen, hoe groter de gevolgen van de kortingen zijn.

50PLUS wil de volgende gezond-verstand-maatregelen:

1. Alle kortingen moeten voor de komende twee jaar van tafel. Er is sprake van ‘een uitzonderlijke economische situatie’ in de zin van artikel 142 van de Pensioenwet.

2. De huidige rekenrentemethodiek moet van tafel. De extreem lage rekenrente is dé oorzaak van de kortingen. En die rekenrente daalt verder door het moeten gaan rekenen met Dijsselbloem. Jeroen bedankt!

De enige duurzame oplossing voor een gezond pensioenstelsel is aanpassing van de rekenrente door ook prudent rekening te houden met een deel van de feitelijke rendementen. Klaas weigert dat. Ook Klaas bedankt!

Wij willen ook:

3.Verhoging van de ouderenkorting met 400 euro, die NIET is verhoogd!

4.Toepassing van het 0,13% fictief rendement op het gehele spaarbedrag van 71.000 euro in plaats van op 2/3 van dat bedrag.

Wat boeiend is, is dat in het pensioenakkoord de grens voor kortingen naar 90 procent dekkingsgraad wordt verlaagd. Het kabinet houdt zo krampachtig vast aan de risicovrije rekenrente dat ze feitelijk een opslag op de rekenrente van 0,7 procent introduceren als ze in theorie maar hun risicovrije rente mogen behouden. Ik geef jou je zin als jij mij gelijk geeft. Wat een doorzichtige truc, maar ja, daar zit het pensioendossier vol mee.

Direct na het pensioenakkoord stortte de rente in met 0,5% tot min 0,6% waardoor grote kortingen dreigden voor 11 miljoen mensen. Paniek bij PvdA en GroenLinks en dus bij de coalitie: die twee partijen dreigen steun aan een akkoord in te trekken als de dreigende kortingen doorgaan. Dan heeft het kabinet geen meerderheid in de Eerste Kamer.

Het spel gaat op de wagen: VNO en vakbonden willen 2 jaar geen kortingen om het akkoord mogelijk te maken.

Klaas Knot noemt kortingen onvermijdelijk: de rek is eruit. Knotsgek noem ik dat. Maar Koolmees staat met de rug tegen de muur. Hij heeft geen andere keus dan toegeven, anders ontploft het akkoord. En weg is dan de Senaat.

Kortingen worden bepaald door de rente van de dagkoers van 0 procent en niet door de rendementen die de laatste 10 en 30 jaar 7 procent bedragen. 2019 wordt zelfs een superrendement jaar met 20 procent.

Wij zijn de rekenrenterisee van de wereld en hebben de visie dat de rente en rendementen de komende 50 tot 100 jaar NUL blijven. Terwijl de gulden regel is: premie maal rendement is pensioen.

De minister neemt onder grote druk het onvermijdelijke besluit om alle kortingen van tafel te halen. Hij verlengt – naar verluidt – de 5 jaarstermijn met 1 jaar op grond van artikel 142 van de Pensioenwet. De minister besluit dit NA overleg met de toezichthouder, DNB. Klaas gaat door de pomp. Een wet of AMvB is niet nodig.

50PLUS heeft steeds gewezen op artikel 142 PW. De ECB heeft de rente met 1 procent gedrukt en dat is een 15 procent lagere dekkingsgraad. 50PLUS heeft in januari al de 2 jaar termijnverlenging voorgesteld, toen mijn initiatiefvoorstel voor een tijdelijke bodemrekenrente van 2 procent werd weggestemd. Dat had als enig doel om de toen al dreigende kortingen te voorkomen. Voor 50PLUS is regeren vooruitzien, niet vooruitschuiven. Maar een termijnverlenging met 1 of 2 jaar is alleen kopen van tijd voor de oplossing van het echte probleem: het is de rekenrente stupid! De rekenrente-koe moet bij de hoorns gepakt worden.

De rekenrente blijft de bom onder het akkoord en onder de stuurgroep die in mei tot een unaniem akkoord moet komen tussen alle partijen. Afspraak is dat gestuurd wordt op koopkrachtambitie met indexatie.

De vakbeweging heeft aangegeven dat als dit niet haalbaar blijkt met de afspraken over de risicovrije rente, men terug moet naar tekentafel. De doelen liggen vast en de middelen zijn daaraan dienstbaar.

Ik ga ervan uit dat de stuurgroep er niet uitkomt als de rekenrente niet wordt aangepast, omdat bij de huidige lage rente de dekkingsgraad onder de 100 procent kan blijven. Deze 100-procentseis blijft immers ook in het nieuwe stelsel gelden. Dan komt er niets terecht van de indexatieambitie en blijft de kortingsdreiging. De dekkingsgraad wordt door afschaffing van de doorsneepremie kunstmatig met 4 procent extra verlaagd. Tel uit je winst. Ik blijf dan ook vechten voor een bodemrente van 2 procent om die kortingen te voorkomen. 

Een bodemrente is ook voor de premies van groot belang. In het pensioenakkoord is afgesproken dat de pensioenpremies op dezelfde manier moeten worden berekend als de verplichtingen. Een vurige wens van 50PLUS, erkende Koolmees. Dus op basis van risicovrije rente van 0 procent en niet meer op basis van verwacht rendement van 4 procent. Maar daardoor stijgen de pensioenpremies van 25 procent naar bijvoorbeeld 35 procent. Of de opbouw wordt gehalveerd: van 1,87 procent naar 1,1 procent. Een ramp voor de werknemers.

Of de rekenrente sneuvelt, of het akkoord. Meer smaken zijn er niet. Ik voorspel dat Rutte volgend jaar eieren voor zijn geld zal kiezen en de rekenrente zal laten vallen, net als hij het dividendbelastingvoorstel liet vallen en vorige week de heilige VVD-koe van de 130 kilometer.

In dit perspectief zijn de brief van de 60 prominenten en een aantal CDA-congresresoluties van belang. In de brief van de 60 uit de wetenschap en het bedrijfsleven wordt gepleit voor een commissie van deskundigen die kijkt naar een combinatie van risicovrije rente en feitelijk rendement. Blijkbaar is de steun voor een aanpassing in de wetenschap en het bedrijfsleven veel groter dan het kabinet en Rutte denken. En daar komt nu de steun van de CDA-resoluties bij.

Inmiddels hebben we de brief van minister Koolmees ontvangen; er komt uitstel van 1 jaar. Maar de onzekerheid blijft voortduren. Dat geeft mij aanleiding om aan het eind van mijn betoog een motie in te dienen over uitstel van de kortingen met 2 jaar (zie onder).

De armzalige koopkracht van de ouderen

1) Koopkracht

Mooie koopkrachtplaatjes verdwijnen steeds als sneeuw voor de zon. Het kabinet noemt het nu geen voorspelling meer, maar een schatting. Hoe het ook heten mag, voor de ouderen is nu al jarenlang de werkelijke koopkrachtverbetering minstens 1 procent lager uitgekomen dan de geraamde. Voor 2020 houd ik ook weer mijn hart vast. Schandalig dat ouderen geen verhoging van de ouderenkorting krijgen, terwijl werknemers een extra arbeidskorting van 420 euro krijgen. Wij vragen dezelfde verhoging van de ouderenkorting met 420 euro. Is de minister daartoe bereid? Voor gepensioneerden komt er na 2020 jaarlijks 2,5 procent koopkrachtdaling. En dat terwijl werknemers in de komende 3 jaar 1000 euro extra arbeidskorting ontvangen.

Kan de minister uitleggen waarom die extra 1000 verantwoord is? Dat kost meer dan 2 miljard extra. En waarom krijgen de ouderen vooralsnog geen enkele verhoging van de ouderenkorting in komende 3 jaar?    

2) Fiscale leeftijdsdiscriminatie

In de neen jaren Rutte zijn de collectieve lasten gestegen van 34 naar 39 procent. Dat is de belangrijkste reden voor geringe koopkrachtverbetering voor iedereen, maar vooral ook voor niet meer werkenden. Want die krijgen als extra klap ook nog veel minder belastingverlaging onder Rutte 2 en 3 bij de grote vijf miljard Belastingverlagingen van 2016 en 2020. Ik kan dat simpel aantonen. Voor werkenden is het totaal van algemene heffingskorting en arbeidskorting in periode 2010 – 2020 met 3050 euro gestegen tot ruim 6500.

Voor ouderen is de HALVE algemene heffingskorting en ouderenkorting met 1400 gestegen tot 3000. Ouderen krijgen dus 1650 minder belastingverlaging dan werkenden. Dat betekent dat ouderen nu 3000 euro minder kortingen krijgen dan de werkenden: 3500 tegenover 6500. Ik noem dat pure fiscale leeftijdsdiscriminatie. Hoe verdedigt de minister dit? En hoe verdedigt hij de kosten van de arbeidskorting van 23 miljard in 2022?

3) Box 3

50PLUS maakt zich grote zorgen over de onrechtvaardige box 3-belasting voor spaarders en vooral voor kleine spaarders. Het nieuwe systeem voor sparen komt pas in 2022. 50PLUS wil dat niet 2/3 maar het gehele spaarbedrag van 71.650 euro onder het lage fictief rendement van 0,13 procent komt. Wil de minister ook zelf daar nog eens goed naar kijken?

Ik kijk uit naar de gedachtewisseling met de minister!”

*****

MOTIE OVER KORTINGEN

De Kamer, gehoord de beraadslaging,

overwegende, dat ouderen voortdurend schrik aan wordt gejaagd over hun pensioen,

overwegende, dat het daarbij steeds om boekhoudkundige regels gaat en niet om het feitelijke rendement van de beleggingen,

overwegende, dat het bijna einde jaar is en ouderen nu recht hebben op zekerheid, temeer omdat ouderen door de fiscale politiek van de regering toch al ruim op afstand staan ten aanzien van de werkende burger,

verzoekt de regering nu toe te zeggen dat de pensioenen de komende 2 jaren niet gekort worden,
en gaat over tot de orde van de dag.

Van Rooijen

*****

MOTIE OVER INSTELLEN COMMISSIE

De Kamer, gehoord de beraadslagingen,

overwegende, dat door de lage rekenrente de opbouw van pensioenen voor jongeren ernstig wordt verstoord en de pensioenen van miljoenen ouderen niet meer worden geïndexeerd dan wel dreigen te worden gekort,

overwegende, dat de rekenrente de afgelopen jaren gemiddeld ver achter blijft bij de feitelijke rendementen van pensioenfondsen,

overwegende, dat de lage rekenrente mede wordt veroorzaakt door het uitzonderlijke monetaire beleid van de ECB,

verzoekt de regering tot het instellen van een commissie van deskundigen, met als taakopdracht het onderzoeken van een prudente rekenrentemethodiek, die voor een deel aansluit bij de risicovrije rente en voor een ander deel rekening houdt met de feitelijke rendementen van pensioenfondsen,

en gaat over tot de orde van de dag.

Van Rooijen
Otten
Frentrop
Van Apeldoorn
Van Strien

*****

© 19 november 2019