‘Baan, WW, spaarcentjes en ook nog je huis kwijt’

Werkloze zestigplussers die geen baan meer vinden lopen kans in grote financiële problemen te komen. “Eerst je baan kwijt, dan je WW-uitkering, dan je spaarcentjes en vervolgens ook nog je huis”, schetst Corrie van Brenk het doemscenario. “Hier gaan mensen écht aan ten onder”, stelt het Kamerlid van 50PLUS en zij vraagt om oplossingen in plaats van obstakels.

 

Mensen die na hun zestigste werkloos worden vinden heel moeilijk een nieuwe baan. De kans dat zij tot aan hun pensioengerechtigde leeftijd in financiële problemen komen is levensgroot. “Je verliest eerst je baan, dan je WW-uitkering, dan je spaarcentjes en vervolgens ook nog je huis”, schetst fractievoorzitter Corrie van Brenk het zwartste doemscenario voor werkloze zestigplussers. Voor oudere werklozen bestaan er momenteel drie soorten uitkeringen – IOAW, IOW en IOAZ – die zorgen dat het inkomen wordt aangevuld tot het bijstandsniveau, zonder dat men spaargeld of huis moet ‘opeten’. Voor gepensioneerden is er ook de AIO, de Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen, die de AOW aanvult als men geen of geen volledige AOW heeft.

Obstakels: ‘privacy’ en ‘gegevensbescherming’

Minister Koolmees van Sociale Zaken eist dat mensen altijd zélf een aanvraag voor één van deze regelingen moeten doen en schermt daarbij met de termen ‘privacy’ en ‘gegevensbescherming’. Dat maakt het voor veel ouderen erg moeilijk: de aanvraag moet gedaan worden in een oerwoud van 150 belastingfaciliteiten, toeslagen, uitkeringen en regelingen. “En dat is onredelijk”, stelt Corrie van Brenk. “50PLUS vindt privacy en gegevensbescherming belangrijk. Maar voorkomen dat je tussen je zestigste en je pensioendatum financieel stuk gaat, vinden wij nog net ietsje belangrijker!” De Algemene Rekenkamer heeft voor dit probleem aanbevelingen gedaan en 50PLUS wil dat de minister die opvolgt en met oplossingen komt. “Want hier gaan mensen écht aan ten onder”, aldus het Kamerlid van 50PLUS. •

De volledige inbreng bij de commissievergadering AO-onderwerpen met minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: 

“Dank aan de minister voor zijn brief van, niet schrikken 23 november 2019! Bijna een jaar geleden alweer deed ik daartoe het verzoek. Maar er is sindsdien wel héél veel gebeurd dus daar ga ik niet over zeuren. De Minister geeft aan dat hij heel goed beseft dat het bij de AIO gaat om een ‘zeer kwetsbare groep ouderen’. Dat stel ik op prijs. Maar meteen daarna geeft u ook aan dat u de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer slechts deels wil overnemen en ik wil weten waarom?

In de brief noemt u eerst privacy en gegevensbescherming als knelpunten en vervolgens hamert u er op dat, ik citeer: ‘een burger zelf een aanvraag moet doen om in aanmerking te komen voor een regeling. Dit is ook het geval voor de AIO’. Hiervan krijg ik flashbacks. Ik deel uw zorg, maar dit wordt een debat zonder end.

Privacy en gegevensbescherming vinden wij bij 50PLUS belangrijk. Maar voorkomen dat je tussen je zestigste en je pensioendatum financieel stuk gaat, vinden wij nog net ietsje belangrijker. Je verliest eerst je baan, dan je WW-uitkering, dan je spaarcentje en vervolgens ook nog je huis en dan zegt deze minister tegen u: ‘Een bestandsvergelijking moet voldoen aan de vereisten opgenomen in de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Dat betekent dat er een wettelijke grondslag moet zijn voor deze verwerking en er voldaan moet zijn aan principes zoals doelbinding, transparantie, noodzakelijkheid en proportionaliteit. Ook mag hetzelfde doel niet bereikt kunnen worden met een minder grote inbreuk op de privacy (subsidiariteit). Alle personen waarvan de gegevens opgevraagd worden, moeten hierover geïnformeerd worden’.

Over ambtelijk taalgebruik gesproken! Dit maatschappelijke probleem doodslaan met ‘privacy’, ‘gegevensbescherming’ en de eis dat mensen altijd zelf een aanvraag moeten doen in het oerwoud van 150 belastingfaciliteiten, toeslagen, uitkeringen en regelingen is onredelijk. Daar moet een oplossing voor zijn anders dan wat de minister zegt. De Rekenkamer doet haar aanbevelingen niet voor niets. Hier gaan mensen écht ten onder.

We zijn, zoals ik aangaf, nu een jaar verder en dat heeft ook voordelen. Want nu kan ik in elk geval vragen wat de minister sindsdien concreet heeft gedaan met de door hemzelf geschreven toezeggingen in de brieven van afgelopen november en februari.

1. U heeft aangegeven ‘de aanbeveling in aangepaste vorm over te nemen’. Welke heeft u precies overgenomen en welke precies niet? Zijn de aanbevelingen die u wél hebt overgenomen inmiddels ook geïmplementeerd?

2. In de laatste alinea van uw brief van 23 november somt u diverse acties op die u in samenspraak met de SVB en de autoriteit persoonsgegevens. Hoe staat het daarmee? Ik laat de minister graag vertellen over de urgentie waarmee hij zijn toezeggingen heeft opgepakt.

IO-AOW
Verder op dit punt nog een vraag over de IO-AOW. Waarom zit dat niet gewoon in de AOW-uitkering? Het is toch raar om überhaupt ook maar 1 euro aan extra uitvoeringskosten te maken voor een standaard aanvulling? Ik geef toe dat het een verleidelijk koopkrachtinstrument is, ook voor mijn partij. Maar hier kunnen we toch wat efficiency winnen zonder dat iemand daar last van heeft? Maar ik laat me in dit specifieke geval graag overtuigen.

Verder:

• Hoe staat het met het onderzoek naar stoppen met werken na 45 jaar?

• AOW en duurzaam gescheiden: een verkeerd vinkje bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB) geeft enorme financiële gevolgen. Een motie van mij en de heer Peters is daarover aangenomen. Hoe staat het met de uitvoering daarvan?

• Eerder stoppen met werken: mochten de sterftecijfers wijzigen en we blijken korter te leven, wordt de AOW-leeftijd dan ook naar beneden bijgesteld? Kan dat in de huidige systematiek?”

© 15 oktober 2020