Leeftijdsdiscriminatie bij kwijtschelding

Mensen met schulden die niet gepensioneerd zijn komen eerder in aanmerking voor kwijtschelding van gemeentelijke lasten dan mensen die AOW hebben. Deze leeftijdsdiscriminatie moet ongedaan worden gemaakt.

In ons welvarende Nederland blijven armoede en schulden een groot maatschappelijk probleem. Bij het kwijtschelden van gemeentelijke lasten wordt daarbovenop ook nog eens onderscheid gemaakt op woonplaats en op leeftijd. Staatssecretaris Van Ark van SZW moet de leeftijdsdiscriminatie zo snel mogelijk ongedaan maken, vindt Corrie van Brenk.

Kwijtschelding gemeentelijke lasten

Wie wat spaargeld heeft, moet dat bedrag eerst aanspreken alvorens in aanmerking te komen voor kwijtschelding van gemeentelijke lasten. Maar het bedrag dat men aan spaargeld nog mag hebben, ligt voor mensen met AOW veel lager dan voor mensen die moeten leven van bijzondere bijstand. Dat is een vorm van leeftijdsdiscriminatie. “50PLUS vindt dat kwijtschelding van gemeentelijke lasten óók mogelijk moet worden voor mensen die over enig spaargeld beschikken maar een heel laag inkomen hebben”, stelt Corrie van Brenk. “Nuttige spaarzin van gepensioneerden – vaak voor hun begrafenis – mag niet afgestraft worden door mensen uit te sluiten van gemeentelijke kwijtschelding. Er is nu een verschil in toegestaan vermogen tussen een AOW’er en een bijstandsgerechtigde. Ik zie niet wat daarvoor de reden is. Dat moet gelijkgetrokken worden.”

Willekeur bij kwijtschelding

Dan is er ook nog het verschil in hoogte van het inkomen voor het kwijtschelden van gemeentelijke belastingen. “De ene gemeente trekt de grens bij 110 procent van het minimuminkomen, de andere bij 130 procent”, weet Kamerlid Van Brenk. “Waarom is er die willekeur? Waarom kan dat niet overal standaard op 130 procent gesteld worden?”

Werken en tóch arm

Armoede en schulden blijven een groot maatschappelijk probleem mede doordat dit kabinet niet genoeg kijkt of het sociaal minimum en het woud van minimaregelingen nog wel voldoen om mensen bovenop alle vaste lasten nog enige financiële ruimte te garanderen voor een volwaardig en menswaardig bestaan. “De arbeidsmarkt en het huidige door het kabinet versoberde stelsel van sociale en arbeidsrechtelijke bescherming maken het helaas nog steeds mogelijk dat mensen werken en tóch arm zijn”, zei Corrie van Brenk tegen staatssecretaris Tamara van Ark. “50PLUS vindt dat deze structurele problemen snel aangepakt moeten worden door het kabinet.”

Grote financiële problemen

Corrie van Brenk vroeg opnieuw aandacht voor mensen die vrijwel uitsluitend van hun AOW moeten leven, daarbij hoge woon- en zorgkosten hebben en daardoor in grote financiële problemen kunnen komen. “Het is onaanvaardbaar dat armoede onder 90-plussers 11 procent hoger is dan bij enige andere bevolkingsgroep. Actie wordt verlangd van het kabinet om de nood te lenigen!” • 

► De inbreng van Kamerlid Corrie van Brenk bij het overleg over armoede- en schuldenbeleid met staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid:

“Schulden en armoede in Nederland moet worden bestreden. Afgezien van noodzakelijke preventie en voorlichting moet het kabinet de toereikendheid van het sociaal minimum en het samenstel van minimaregelingen aan een grondige evaluatie onderwerpen. Ook moet er een eind komen aan het woud van gemeentelijke en fiscale regelingen, subsidies en toeslagen waar mensen volkomen in verstrikt raken, met schulden als gevolg. Divosa laat zien dat er 27 verschillende regelingen zijn! 27! Mensen weten vaak niet eens op welke regelingen zij een beroep kunnen doen.

Ook vindt 50PLUS het buitengewoon triest dat de inrichting van onze arbeidsmarkt en het stelsel van sociale en arbeidsrechtelijke bescherming het nog steeds royaal mogelijk maken dat mensen werkend tóch arm zijn. De Wet Arbeidsmarkt in Balans brengt daar onvoldoende verandering in!

De (langdurige) armoede en schuldenproblematiek is enorm. Met de vereniging van schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK) zijn wij voor de oprichting van een Nationaal Schuldsanering Fonds, een vorm van ‘schatkistbankieren’ voor mensen met uitzichtloze schulden. Dit is hét moment om een dergelijke voorziening tegen lage kosten op te tuigen. Mits randvoorwaardelijk zorgvuldig ingekaderd kan deze voorziening mensen aan een nieuwe start helpen en veel maatschappelijke ellende en kosten voorkomen. We kunnen dan ook de schuldeisers vragen hun steentje bij te dragen aan sanering van schulden. Wil de staatssecretaris zich voor dit alles gaan inzetten?

50PLUS vindt dat kwijtschelding van gemeentelijke lasten óók mogelijk moet worden voor mensen – denk aan gepensioneerden – die over enig spaargeld beschikken, maar een heel laag inkomen hebben. Nuttige spaarzin van mensen – vaak voor hun begrafenis – mag niet afgestraft worden door mensen uit te sluiten van gemeentelijke kwijtschelding. Er is nu een verschil in toegestane vermogen tussen een AOW’er en een bijstandsgerechtigde. Wat is daar de reden voor? Waarom kan dat niet gelijk getrokken worden?

Ook zijn er verschillen in hoogte van het inkomen voor het kwijtschelden van gemeentelijke belastingen. Waarom is er de willekeur dat de ene gemeente de grens trekt bij 110 procent en de andere bij 130 procent van het minimuminkomen? Waarom kan dat niet overal standaard op 130 procent gesteld worden?

50PLUS is teleurgesteld dat de staatssecretaris niet erkent dat mensen met alleen of in hoofdzaak een AOW-uitkering in specifieke woon- en zorgsituaties weldegelijk in knellende armoede kunnen raken. Wij willen voor die groep écht een oplossing.

De zorgaanbieders hoeven zich niet te houden aan de aftoppingsgrens van € 608,- huur voor mensen met een laag inkomen. Daarnaast kunnen ze ongeremd servicekosten in rekening brengen en mensen hierdoor met ongekend hoge kosten opzadelen die nergens gecompenseerd worden. Kan de staatssecretaris er zorg voor dragen dat er afspraken gemaakt worden over het minimaal aantal woningen dat onder de aftoppingsgrens en onder de huursubsidiegrens moet worden aangeboden?

Verder maken wij ons zorgen over de groep 90-plussers, waar de armoede met bijna 11 procent landelijk het hoogst is. Doe wat voor deze groep die meegebouwd heeft aan het welvarende land waarin wij nu wonen!

Ook de tandartszorg wordt niet vergoed voor mensen in armoede! Schrijnend verhaal uit de echte wereld buiten deze muren: als iets niet in basispakket of aanvullende verzekering zit, is het niet noodzakelijk en krijg je hiervoor geen bijzondere bijstand. Als je dus geopereerd moet worden, maar daarvoor moet eerst je gebit gesaneerd worden omdat er anders te veel risico op ontstekingen en complicaties zijn, dan gebeurt er niets en is het wachten op erger… Zo gaan wij in dit welvarende land met elkaar om!

Een artikel uit Trouw van 25 september laat zien aan de hand van de casus van één cliënt hoe een in 2009 te laat ingeleverde dvd – ondanks een tussentijds getroffen betalingsregeling – kan ontaarden in een schuld van honderden euro’s en een beslag op de betaal- en spaarrekening van de cliënt. Schuld is handel. Helaas. Het is 50PLUS een doorn in het oog hoe incassobedrijven maar hun gang kunnen blijven gaan, zonder regulering van betekenis. Gaat de staatssecretaris daar verandering in brengen?

Goede communicatie tussen schuldeisers en schuldhulpverleners is essentieel. Wij zijn blij met het initiatief van het Schuldenknooppunt. Is de staatssecretaris bereid te bevorderen dat publieke schuldeisers zoals het CJIB, de Belastingdienst, het CAK, DUO, UWV en SVB – samen 60 procent van alle schuldeisers – mee gaan doen met dit Schuldenknooppunt?  

Een ander punt. 50PLUS vraagt: neem juridische, financiële en kwalitatieve belemmeringen voor goede – als het kan minnelijke – schuldhulpverlening weg. Ik verwijs kortheidshalve naar de bekende rapporten van Berenschot (2019) en Jungmann (2018). Ook vinden wij dat het wettelijk en minnelijk traject voor schuldhulpverlening beter op elkaar moeten gaan aansluiten, en eigenlijk onder één ministerie moet komen. Maak daarvoor een samenhangend plan. Maar maak ook afspraken over hoe lang een minnelijk traject mag duren, stel een termijn. Gaat de staatssecretaris daarvoor zorgen?”

© 10 oktober 2019