Kabinet slaat door in zuinig-zijn

Het zuinige Nederlandse begrotingsbeleid leidt tot exorbitante overschotten en wijkt te veel af van wat de Europese partners doen.

Volgens Gerrit Jan van Otterloo, Kamerlid van 50PLUS, overheerst met name op het Ministerie van Financiën een ééndimensionale boekhoudersdoelstelling van ‘hoe lager tekort en staatsschuld, hoe beter’.

Uitdaging van formaat

“Lager is niet altijd beter. ‘Het ministerie zal zich een oordeel moeten vormen over het gewenste niveau van de staatsschuld. Dat is een intellectuele uitdaging van formaat. Een staatsschuld van nul is in ieder geval het verkeerde antwoord’”, zo citeerde Gerrit Jan van Otterloo hoogleraar Economie Coen Teulings bij het Algemeen Overleg Eurogroep/Ecofinraad met minister Hoekstra van Financiën.

Forse kritiek

Gerrit Jan van Otterloo uitte ook forse kritiek op het beleid om de rekenrente voor pensioenfondsen te koppelen aan de risicovrije rente. “Dat is een puur Nederlandse beslissing”, volgens de financiële woordvoerder van de 50PLUS-fractie. Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo herkent het typische verschuilen van deze regering achter Draghi van de ECB als het gaat om de rekenrente. Het kabinet moet stoppen met het wijzen naar Draghi, en zelf het heft in handen nemen!

► Lees hier de volledige inbreng van Gerrit Jan van Otterloo in het overleg met minister Hoekstra van Financiën:

“Centrale banken zochten manier om opkoopprogramma op te rekken.

• Wat vindt de minister ervan dat Medewerkers van nationale banken hebben onderzocht of het juridisch mogelijk is voor de ECB om meer nationale schuld op te kopen dan nu wordt toegestaan (25%)?
• Klopt de opmerking bij Reuters, dat stafleden van alle nationale banken aan deze verkenning hebben meegewerkt?
• Kern van de zaak lijkt te zijn dat de centrale banken met 25% schuldbezit van een land, een blokkerende minderheid hebben in het geval van een schuldsanering. Kunt u uitleggen waarom de centrale bank een blokkerende minderheid zou willen vormen bij een schuldsanering?
• Ik vind het wat bevreemdend overkomen. Als marktbeleggers akkoord gaan met een schuldsanering, dat dan de ECB een blokkerende minderheid zou willen vormen. Dus dat de ECB een marktconforme oplossing zou willen blokkeren. Nogmaals. Waarom is dat zo aannemelijk? Zijn het marktverwachtingen? Graag een toelichting.
• Als de grens van 25% vervalt. Komt er dan een nieuwe grens of is dan 100% de limiet? Mogen wij aannemen dat het oprekken niet exclusief zal gelden voor enkele lidstaten?
• U zult mij niet horen zeggen dat al het onconventionele beleid van de ECB onaanvaardbaar is. Maar ze zijn aan het werk met instrumenten waarvan velen dachten dat ze nooit zouden kunnen bestaan en anderen dachten dat je ze misschien eens in de 80 jaar nodig zou hebben bij een balanscrisis. Wat we nu zien, en dat weet de minister ook, is dat deze maatregelen nu in gunstige tijden meteen op tafel liggen. Het kan toch niet zo zijn dat we elke huis-, tuin- en keukenrecessie te lijf gaan met ‘whatever it takes’? Graag een toelichting.

ECB en Draghi

• Draghi heeft overigens zelf gezegd dat het niet zijn keus is om de rekenrente te koppelen aan de risicovrije rente. Dat is een Nederlandse beslissing.
• Is de minister bereid om aan mij toe te geven dat de keuze van DNB om de rekenrente voor pensioenen te koppelen aan de risicovrije rente, een rechtstreekse ondermijning is van de pogingen van de ECB om de inflatie aan te wakkeren? Indien nee, waarom niet? 
• Heeft DNB of Financiën wel eens klachten ontvangen vanuit de EDB over de ondermijning van hun beleid door de Nederlandse begrotings- en rekenrente politiek?
• Mijn vraag aan de minister is, bent u bereid om de Nederlandsche Bank te vragen om onmiddellijk te stoppen met het ondermijnen van het beleid van hun eigen collega’s in Frankfurt? Ik denk het niet, maar ik hoor toch graag waarom.

Oppotstrategie

• Fiscal stance volgend jaar licht expansief.
• 50PLUS wordt verweten dat wij iets meer geld willen maar wij hebben inmiddels het IMF de OESO en bijna alle andere eurozone lidstaten aan onze kant. Het kabinet houdt keihard vast aan de oppotstrategie. Richting 2% overschot voor meerdere jaren. 
• Nederland heeft al jaren een absurd groot betalingsbalansoverschot van 10% van ons bbp (volgens de Europese regels mag dat overschot niet hoger zijn dan 6%). Zoals econoom Willem Buiter het jaren terug al zei: het Nederlandse betalingsbalansoverschot ‘is a monument to macro-economic mismanagement’
• Hoe zijn wij toch in deze situatie terecht gekomen? Hoogleraar Coen Teulings formuleerde het als volgt:

“Dat is het gevolg van de toegenomen institutionele macht van het ministerie van Financiën. Die macht is op zichzelf niet verkeerd: dat we goed nadenken waaraan we onze centen uitgeven, maakt ons land zo mooi. Echter: adelstand verplicht. Wie zoveel macht heeft, kan zich niet de één-dimensionale boekhoudersdoelstelling van ‘hoe lager tekort en staatsschuld, hoe beter’ veroorloven. Lager is niet altijd beter. Het ministerie zal zich een oordeel moeten vormen over het gewenste niveau van de staatsschuld. Dat is een intellectuele uitdaging van formaat. Een staatschuld van nul is in ieder geval het verkeerde antwoord.”

• Geld kan je maar 1 x uitgeven. Maar wat hebben wij liever? Dat wij geld uitgeven aan onze eigen welvaartsstaat en dat onze Europese partners daar indirect van meeprofiteren. Of willen we liever dat ze onze overschotten direct gaan opeisen via bijvoorbeeld de eurozonebegroting?

• Nederland staat een stuk sterker in de Europese begrotingsprocessen, als ons overschot niet zo exorbitant groot zou zijn. Als het er niet meer is, dan kunnen onze buren er ook niet meer verlekkerd naar kijken.

• Maar ook de Europese begrotingsregels liggen onder vuur van zeker niet de minste economen en politici. In hoeverre wordt daar momenteel serieus naar gekeken?

• Ik vraag me wel eens af wat er van Japan geworden zou zijn, als zij zich aan maximaal 3% tekort en 60% staatsschuld hadden gehouden. Dan hadden ze ‘de last Samurai’ waarschijnlijk live kunnen opnemen.”

© 3 juli 2019