Een poging om ouderen collectief ‘af te schrijven’
Op 31 januari verscheen er in NRC een artikel van vier intensivisten die betoogden dat de zware coronamaatregelen niet meer zouden opwegen tegen de gezondheidswinst die kan worden gehaald. Jaap Haasnoot (foto), de nummer 6 op de kandidatenlijst van 50PLUS, reageert op dit artikel.
C O L U M N
“Een dag vóór het artikel van de vier internisten (medisch specialisten die zich gespecialiseerd hebben in intensieve zorg op de intensive care, red.) – die dus in NRC beweerden dat de zware coronamaatregelen niet meer zouden opwegen tegen de te behalen gezondheidswinst – riep voormalig VVD-senator Heleen Dupuis, ook iemand met een medisch diploma, in een radioprogramma van WNL precies hetzelfde. Het betoog komt erop neer dat een overmaat aan medische consumptie op een gegeven moment niet meer opweegt tegen de winst die het oplevert qua kwaliteit van leven. In lekentaal: je moet een keer ophouden met behandelen en accepteren dat het leven eindig is. Tot zover kan ik het volgen.
Dor hout-theorie
Het probleem dat ik ermee heb is dat er vervolgens door Dupuis een sprong wordt gemaakt naar een categoriale toepassing van dit principe, in dit geval een leeftijdscategorie. Alle ouderen worden dus over één kam geschoren. In Zwagerman-termen is de opvatting van Dupuis dus gewoon een ‘dor hout-theorie’. Het gaat er mij beslist niet om mevrouw Dupuis te bashen. Volgens haar is het trouwens staande praktijk in medisch Nederland om ouderen die woonachtig zijn in verpleeghuizen geen toegang meer te verlenen tot een ziekenhuis. Ik heb dat zelf meegemaakt met een tante van rond die 90 die woonachtig was in een verzorgingshuis dat langzamerhand evalueerde naar een verpleeghuis. Maar mijn tante was, op een zwak hart na, redelijk fit en mentaal zo scherp als een mes. De in ouderengeneeskunde gespecialiseerde huisarts wilde haar vanwege hartproblemen naar het ziekenhuis laten vervoeren voor nader onderzoek. De ambulance werd echter leeg teruggestuurd, omdat de dienstdoende arts in het ziekenhuis haar niet wilde ontvangen. Dat was niet na kennisname van de individuele casus of na een gesprek met mijn tante overigens. Het argument was kort samengevat dat mensen van die leeftijd meestal toch dement waren en dus had de dokter er geen zin in.
Keiharde discriminatie
Ik denk dat deze vorm van stereotypering en ongelijke behandeling van een bevolkingsgroep op grond van globale kenmerken die aan een leeftijd worden gekoppeld onaanvaardbaar zijn. Het is blijkbaar de praktijk. Persoonlijk vind ik het merkwaardig dat daar geen ophef over ontstaat. Misschien moet Johan Derksen er een keer een controversiële opmerking over maken. De vier intensivisten waar ik het stukje mee begon maken moeiteloos een bruggetje van de ongewenste medische overconsumptie naar de wens tot het opheffen van vervelende of schade veroorzakende overheidsmaatregelen om de pandemie te bestrijden. Helaas – opnieuw zonder de helderheid van een Zwagerman – betogen echter ook zij niets anders dan dat we ons als samenleving maar niet meer al die inspanningen moeten getroosten om het dorre hout in leven te houden. Dat is dus geen individuele afweging of het voor een bepaalde individuele patiënt zinvol is om IC-zorg te krijgen. Dat is het collectief afschrijven van een bevolkingsgroep. Naarmate de pandemie voortduurt, vertaalt het bestaande dedain in onze samenleving naar ‘oudjes’ zich steeds meer in keiharde discriminatie.”
Deze column verscheen eerder in NRC
Luistertip: Jaap is op 8 maart te gast bij het programma Stax&Toine op Radio 1. Jaap spreekt met Dionne Stax en Toine van Peperstraten over de woningnood en seniorenhuisvesting. Maandag 8 maart, Radio 1, 15.00 uur.
► Volg 50PLUS; meld u aan voor de gratis digitale nieuwsbrief!
© 3 februari 2021