Het coronavirus daagt ons uit: blijf bewegen!

Het coronavirus brengt een extra uitdaging met zich mee: meer bewegen! “Een krachtig afweersysteem is cruciaal, zeker nu”, stellen de hoogleraren Erik Scherder, Leonard Hofstra en Eric van Gorp. “We kunnen zelf ons afweersysteem sterker maken!” 

Het coronavirus heeft Nederland en de rest van Europa in zijn greep. Premier Mark Rutte sprak het volk toe en riep iedereen op met name ouderen en mensen met een zwakkere gezondheid niet uit het oog te verliezen. “Ik ben het erg met onze minister-president eens dat we niemand in de steek moeten laten”, reageert Henk Krol op de woorden van Rutte. Laten we hopen op een medische doorbraak en duimen voor alle onderzoeken die gericht zijn op ontwikkelen van een vaccin en medicijnen. En laten we nu vooral solidair zijn, met oog voor elkaar. We moeten hier samen tegen vechten!”

Een heel andere, maar net zo belangrijke boodschap komt van de hoogleraren Erik Scherder, Leonard Hofstra en Eric van Gorp. Zij roepen op om in beweging te komen en te blijven waardoor we de weerstand tegen virussen kunnen verhogen. Maar hoe werkt dat? De drie professoren leggen het uit.

Afweersysteem zwakt af na je vijftigste
“Het afweersysteem beschermt tegen het binnenkomen van micro-organismen; ze zorgt daarmee voor het voorkomen van ziektes”, vertelt prof. dr. Erik Scherder. Scherder is hoogleraar Klinische Neuropsychologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en ook bekend van de televisieprogramma’s MAX Minicollege en MAX Masterclass, waarin hij de werking van de hersenen uit de doeken doet. “Na het vijftigste levensjaar neemt de werking van het afweersysteem langzaam af, waardoor de gevoeligheid voor bijvoorbeeld infectieziekten en auto-immuunziekten geleidelijk toeneemt. Leefstijlfactoren die leiden tot overgewicht zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van metabole ziekten – denk aan diabetes mellitus en hoge bloeddruk – en hebben ook een negatief effect op ons afweersysteem.”  

Niet bewegen, minder sterk afweersysteem
Uit onderzoeken blijkt dat een inactieve leefstijl tot een minder goed functioneren van het afweersysteem leidt. Prof. dr. Leonard Hofstra, hoogleraar Cardiologie aan het UMC in Amsterdam: “Recente studies laten zien dat lichamelijke activiteit de veroudering van het afweersysteem kan tegengaan. Opvallend zijn studies die aantonen dat ouderen die lichamelijk actief zijn een verminderd risico op infecties hebben en zelfs een verbeterde afweerreactie op vaccins. In zo’n studie was de duur van het programma tien maanden, tweemaal per week, gedurende 25 tot 30 minuten. Juist bij mensen die kwetsbaar zijn – bijvoorbeeld een verhoogd risico op diabetes hebben – blijkt dat lichamelijke activiteit leidt tot een versterking van die onderdelen van het afweersysteem die normaal afnemen bij het ouder worden. Het trainingsprogramma was relatief simpel. Met een flinke snelheid werd driemaal per week gedurende drie weken een heuvel opgelopen, met een lengte van vijf kilometer en een hoogteverschil van vijfhonderd meter.”

Bewegen zorgt voor sterkere bloedsomloop
Prof. dr. Eric van Gorp, hoogleraar Klinische Virologie aan het Erasmus MC in Rotterdam wijst erop dat bij de genoemde processen de bloedsomloop een belangrijk rol speelt. “Door te bewegen ontstaat een toename in de activiteit van het hart, verwijding van bloedvaten en snellere bloedstroom. Deze sterkere bloedstroom oefent krachten uit op de binnenbekleding van het bloedvat, waardoor er cellen vrijkomen die essentieel zijn voor het afweersysteem, de witte bloedcellen. Bewegen leidt ook tot een gunstige stressreactie. Deze stressreactie leidt tot productie van onder andere adrenaline en cortisol – het stresshormoon – die beide een centrale positieve rol spelen bij het afweersysteem.”

Gezonde leefstijl kan het verschil maken
“Van belang is dat we vandaag moeten beginnen”, benadrukt Erik Scherder. “Dus niet alleen vanaf je vijftigste, maar al van jongs af aan. Het huidige Covid-19 daagt onze weerbaarheid uit. Voor het coronavirus is nog geen behandeling beschikbaar, maar bewustzijn en kennis over een gezonde leefstijl en basale hygiëne kan het verschil maken. Zeker: een goede hoesthygiëne, handen wassen en het vermijden van risicogebieden en -personen is en blijft essentieel. Maar voor wie uiteindelijk toch besmet raakt, is een krachtig afweersysteem cruciaal. We kunnen zelf ons afweersysteem sterker maken! Het coronavirus daagt ons daartoe uit.”

Doe mee aan Nederland in Beweging
Let wel op: nu meer gaan bewegen terwijl u dat niet gewend en wellicht ongeoefend bent, brengt wel het risico van ongelukken mee. Wees dus voorzichtig. Bouw langzaam op, doe alleen dingen waar u zich comfortabel en veilig bij voelt. Want u wilt niet in het ziekenhuis terechtkomen, zeker nu niet! Goede tip: doe mee met Nederland in Beweging. Beweeg mee met Olga Commandeur en Duco Bauwens (foto), elke werkdag om 10.10 uur op NPO1 bij Omroep MAX.

© 17 maart 2020