Draagvlak EU dreigt verder af te kalven

De Nederlandse regering moet niet tegen elke prijs akkoord gaan met voorstellen voor de meerjarenbegroting voor de Europese Unie, vindt 50PLUS. De kans dat het draagvlak voor de EU en Europese samenwerking nog verder afkalft is te groot.

Vooral ouderen en gepensioneerden ervaren al jaren de schaduwkanten van het door Europa opgelegde beleid van dit en voorgaande kabinetten, vindt Gerrit Jan van Otterloo. “Ouderen kregen de afgelopen jaren het gros van de bezuinigingen die nodig waren om het begrotingstekort en de staatsschuld terug te dringen opgelegd”, stelt het Kamerlid van 50PLUS.

Lasten bij ouderen
Van Otterloo somde in een debat in de Tweede Kamer de lasten op die bij ouderen zijn neergelegd: pensioenen moesten ‘arm gerekend’ worden met een te lage rekenrente, waardoor nu al twaalf jaar niet geïndexeerd kon worden. De AOW-leeftijd moest onverantwoord snel stijgen en er moest ook flink gesneden worden in de ouderenzorg.

Afkalvend draagvlak
“Als Nederland méér dan zijn redelijke deel moet gaan bijdragen aan de financiering van de EU en aan het herstelinstrument, zal dat het toch al afkalvende draagvlak voor de EU en Europese samenwerking verder aantasten”, waarschuwde het Kamerlid van 50PLUS. “Dat is op langere termijn een gevaar voor de hele Unie en een prijs die alle Europese leiders met Nederland voorop niet zouden moeten willen betalen.” •

De volledige inbreng van Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo bij het debat in de Tweede Kamer ter voorbereiding van de Europese Top van 17 en 18 juli met premier Rutte:

“Het eindspel rond de Europese meerjarenbegroting is ingezet. Het gaat over duizelingwekkende bedragen De Europese Commissie wil bovenop de pakweg 1100 miljard euro die de komende zeven jaar nodig is voor het Meerjarig Financieel Kader (MFK 2021-2027) ook nog eens een herstelinstrument (Next Generation EU) van 750 miljard euro in het leven roepen. Zoals gezegd: Duizelingwekkende bedragen. Zeker als je ook de liquiditeitssteun van de ECB ‘whatever it takes’ daar nog bij optelt.

We zagen de afgelopen dagen dat Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, een nieuw voorstel heeft gedaan dat een beetje tegemoet komt aan de wensen van Nederland en de andere leden van de ‘zuinige vier’. De EU-begroting voor de komende zeven jaar daalt een klein beetje; van de eerder door de Commissie voorgestelde 1100 miljard euro naar 1074 miljard euro. En nettobetalers als Oostenrijk, Nederland, Duitsland, Denemarken en Zweden houden hun kortingen (rebates).

Hoewel verheugend dat Nederland zijn kortingen zou behouden zijn het in het grote geheel geen grote concessies. ‘Strooigoed’, zoals het NRC Handelsblad het omschrijft. Maar aan het herstelinstrument ‘Next Generation EU’ van 750 miljard euro wordt niet gesleuteld en al evenmin aan de verdeelsleutel van 500 miljard aan subsidies en 250 miljard aan leningen. Waarom niet precies andersom? Is het echt nodig zoveel geld weg te geven? Overigens is misschien nog wel belangrijker dan de verdeling de vraag hoe ervoor wordt gezorgd dat de gewone belastingbetaler juist minder wordt belast met deze deal.

“We zitten in een ongekende crisis en het vereist nu en de komende jaren ook ongekende inspanningen om er weer bovenop te komen.” Daar zijn we het over eens. Maar we zijn het helaas niet eens over de vraag wie welk deel van de rekening gepresenteerd krijgt en over de vraag in welke vorm.

Een argument dat bij steeds grotere delen van de achterban van 50PLUS steeds moeilijker te verkopen is. Vooral ouderen en gepensioneerden ervaren al jaren de schaduwkanten van het door Europa opgelegde beleid van dit en voorgaande kabinetten. Ouderen kregen de afgelopen jaren het gros van de bezuinigingen die nodig waren om het begrotingstekort en de staatsschuld terug te dringen opgelegd. En het is daarnaast niet uitsluitend maar wel voor een groot deel aan het beleid van de ECB te danken dat de renteniveaus in Europa zo absurd laag zijn geworden.

Daar heeft een deel van Nederland sterk van geprofiteerd. Mensen met hypotheken, ondernemers en banken hebben daarvan de vruchten geplukt. Daarom kon Klaas Knot als president van De Nederlandsche Bank vorige week ook met recht verklaren dat vooral Nederland, meer dan bijvoorbeeld Italië, van het ECB-beleid geprofiteerd had. Maar waarom is dan bij de achterban van 50PLUS zoveel weerstand tegen Europa ontstaan?

Dat komt omdat de eigen regering de lasten juist bij de ouderen heeft neergelegd. In plaats van de voordelen eerlijk te verdelen mochten door de zelf gekozen systematiek van je arm rekenen met een te lage rekenrente de pensioenen nu al twaalf jaar niet geïndexeerd worden. Daarom moest de AOW-leeftijd onverantwoord snel stijgen en moest er ook flink gesneden worden in de ouderenzorg. Later vandaag vergaderen we ook over de pensioendeal. Als in 2008 niet de rekenrente maar het geprognotiseerd rendement als maatstaf waren genomen hadden de pensioenen nu een stuk hoger geweest. De Nederlandse rekenrente is toch echt doelbewust de laagste van Europa.

Hier in Nederland verschuilden zich de ministers zich achter Europa en de 3%-norm voor het begrotingstekort om hun eigen agenda uit te voeren. Niet Europa of de ECB maar de eigen regeringen zijn in de eerste plaats verantwoordelijk voor het in enorme problemen brengen van onze pensioenfondsen!
Voor 50PLUS is van groot belang dat zowel de gevolgen van de crisis en als de gewone financiering van de EU op een zo rechtvaardig mogelijke wijze worden gedragen tussen landen en tussen generaties.

Daarom zijn wij ook niet keihard voor alleen maar leningen want als het Nederlandse recept van bezuinigingen tot norm in de rest van Europa wordt verheven dan worden ook daar juist de ouderen en de zwakken op de arbeidsmarkt getroffen.

Bij de technische briefing vorige maand bleek dat er nog veel onduidelijk is over waar het geld precies heen zal gaan. Geld op zoek naar een doel. Dat kan natuurlijk niet. Je moet weten waar het voor bestemd is. En je moet weten welke doelen je op welke manier wilt bereiken. Hoe zorgt de minister-president ervoor dat de EU dat op effectieve en transparante wijze gaat doen? Hoe gaat de EU met dat geld de economische doelen behalen? Wat doet het kabinet hier meer dan nee zeggen en aandringen op bezuinigingen in andere landen?

Datzelfde geldt voor eigen inkomsten cq. belastingen in Europa. Wij willen onze eigen soevereiniteit op belastinggebied behouden maar een CO2-tax voor import van buiten de EU of een belasting van de tech-bedrijven waar individuele landen toch geen vuist kunnen maken, is voor ons meer een praktisch dan een principieel vraagstuk. Misschien kan dan de afdracht wel omlaag? Zorgt het ervoor dat de Nederlandse burger per saldo minder hoeft te betalen?
Wat kan daarover nu al toegezegd worden?

We hopen dat de Europese leiders er komende vrijdag uit komen, maar niet tegen elke prijs. Als Nederland meer dan zijn redelijke deel moet gaan bijdragen aan de financiering van de EU en aan het herstelinstrument, zal dat het toch al afkalvende draagvlak voor de EU en Europese samenwerking verder aantasten. Dat is op langere termijn een gevaar voor de hele EU en een prijs die alle Europese leiders met Nederland voorop niet zouden moeten willen betalen.” •

Onderstaande motie die de Kamerleden Farid Azarkan (DENK) en Gerrit Jan van Otterloo (50PLUS) samen indienden werd door de Tweede Kamer aangenomen.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat er voorstellen gedaan zijn om enkele honderden miljarden euro’s vanuit de Europese Commissie te gaan uitgeven om het economisch herstel te bespoedigen;

overwegende dat voorkomen moet worden dat deze middelen ondoelmatig besteed gaan worden volgens de methode “geld zoekt project”;

verzoekt de regering om robuuste waarborgen van de Europese Commissie te vragen om de doelmatigheid van de herstelmiddelen te toetsen, zowel vooraf als achteraf, en de Europese Rekenkamer hierin een versterkte rol te geven,

en gaat over tot de orde van de dag.

Azarkan
Van Otterloo

© 14 juli 2020