‘Avondklokgate’ ondergraaft draagvlak kabinetsbeleid

De avondklok is een belangrijk instrument in de bestrijding van de coronapandemie, maar de regering heeft in deze kwestie opnieuw een juridische inschattingsfout gemaakt. “Deze ‘avondklokgate’ is een slechte zaak”, oordeelde Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo.

De avondklok is een belangrijk instrument in de bestrijding van de huidige coronapandemie. De precieze invloed van de maatregel op de cijfers is lastig hard te maken; dat geldt voor elke individuele maatregel. Daarmee is het wel belangrijk dat het juridisch in de juiste vorm wordt gegoten, en daar is het kabinet opnieuw de mist mee ingegaan. “Dat is nu al voor de tweede keer; eerder gebeurde dat bij de PCR-test voor inreizenden met groepsgewijs vervoer”, bracht Tweede Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo de regering fijntjes in herinnering. “De regering moet echt de hand in eigen boezem steken. Er is een juridische inschattingsfout gemaakt, en de regering heeft hiermee zelf het draagvlak voor haar beleid ondergraven.”

Voordringers

Met de haastig gemaakte wet is het juridische traject afgedicht. 50PLUS vindt het niet goed dat in de wet alleen instemmingsrecht voor de Tweede Kamer is geregeld. Bij ingrijpende zaken, zoals in deze wet het geval is, zou ook de Eerste Kamer altijd instemmingsrecht moeten hebben. Gerrit Jan sloot zijn inbreng af met de conclusie dat voor 50PLUS de beperking van de aantallen slachtoffers de hoogste prioriteit heeft. “Wij hebben niet de luxe om maar geen maatregelen te nemen. Maar zolang de vaccinatiestrategie niet op orde is en in plaats van kwetsbare mensen vooral voordringers worden gevaccineerd, duurt het extra lang voordat wij alle beperkende maatregelen kunnen loslaten. Volg rigoureus het advies van de Gezondheidsraad!” •

De volledige inbreng van Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo bij het debat over de wetgeving rondom de avondklok met premier Rutte en minister Grapperhaus:

“In al het juridisch gekrakeel over de avondklok moeten we niet vergeten dat we te maken hebben met een zeer ernstige pandemie. In december en in januari is er in elke maand sprake van een oversterfte van meer dan 1000 mensen ten opzichte van vorig jaar en in 2020 is de gemiddelde levensverwachting van de Nederlandse man met negen maanden afgenomen. De fractie van 50PLUS tilt daarom zwaar aan zoveel mogelijk beperking van de gezondheidsschade. Dat betekent wel dat je daarvoor bereid moet zijn om offers te brengen. En de avondklok levert dan ook dilemma’s op. In het vorige debat heeft 50PLUS die gezondheidsbelangen en beperking van het aantal sterfgevallen zwaarder laten wegen dan de bezwaren tegen de juridische ophanging van de avondklok.

De fractie van 50PLUS is, samen met een grote meerderheid van de Nederlanders, niet tegen een avondklok als één van de maatregelen in de bestrijding van de pandemie. Natuurlijk is het wel belangrijk dat het de juiste juridische inkadering heeft. Daar is de regering nu voor de tweede keer de mist mee in gegaan, eerder gebeurde dat bij de PCR-test voor inreizenden met groepsgewijs vervoer. Het feit dat er al maanden werd gesproken over deze optie, en er na de uitspraak van de voorzieningenrechter alsnog binnen twee dagen een wetsvoorstel ligt, maakt dat de regering echt de hand in eigen boezem moet steken. Er is een juridische inschattingsfout gemaakt, en de regering heeft hiermee zelf het draagvlak voor haar beleid ondergraven. Niet best. Dit is de tweede maal dat de rechter eigenlijk de juristen van J&V een onvoldoende geven. En deze onvoldoende ondergraaft het draagvalk voor het coronabeleid veel meer dan de eerste keer. Dat was toen slechts veel arbeid tijdens de kerstvakantie voor een beperkt aantal Kamerleden.

Proportionaliteit: is die gebaseerd op het voorzorgsbeginsel, of op hard empirisch bewijs? Kijk naar de ons omringende landen en dan zie je overigens dat Nederland echt geen hardere aanpak kent en zeker geen dictatuur is geworden. Integendeel: elders zijn de vrijheden meer ingeperkt dan hier. Kijk bijvoorbeeld maar naar het Verenigd Koninkrijk of Frankrijk.

Het is van groot belang om vandaag twee dingen uit elkaar te houden in ‘avondklokgate’, want wij zien dat dat ook bij sommigen in deze Kamer niet altijd lukt. Enerzijds is er de wenselijkheid voor het bestrijden van de pandemie, dus voor het belang van de volksgezondheid; anderzijds is er de juridische inkadering van de maatregel. Alléén over dat laatste heeft de voorzieningenrechter iets gezegd! Anders is dit met recht een pyrrusoverwinning voor de virusontkenners met de nodige extra slachtoffers het gevolg. En ja, het feitenmateriaal of wetenschappelijk onderzoek is niet eenduidig. Vorig jaar was Nederland al 75 jaar niet meer in oorlog met een vijand die met tanks over de grenzen kwam. Gaan we daarom ook maar defensie opheffen? Want geen oorlog dan ook geen leger? Dat lijkt ons toch niet de juiste keuze.

Het zou ons niet verbazen als de regering met het gebruik van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg) getracht heeft de Eerste Kamer te passeren, want die is nooit geconsulteerd. De regering is toch niet bang voor de Eerste Kamer? Nu worden zij er wel bij betrokken, al is het maar omdat de omhanging aan dit wetsvoorstel verbonden is. Is de regering bereid om bij de eventuele verlenging hiervan, of bij nog andere maatregelen, ervoor te zorgen dat de Eerste Kamer in het vervolg ook betrokken kan worden?

Ik rond af met de conclusie dat voor 50PLUS de beperking van de aantallen slachtoffers de hoogste prioriteit heeft en dat wij niet de luxe hebben om maar geen maatregelen te nemen.

Ik herhaal wat ik de vorige keer ook heb gezegd: zolang de vaccinatiestrategie niet op orde is en in plaats van kwetsbare mensen vooral voordringers worden gevaccineerd, duurt het extra lang voordat wij alle beperkende maatregelen kunnen loslaten. Volg rigoureus het advies van de Gezondheidsraad!”

► Blijf 50PLUS volgen! Meld u hier aan voor de gratis digitale nieuwsbrief

© 18 februari 2021