50PLUS zet veel vraagtekens bij ECB-beleid

50PLUS heeft al jaren kritiek op het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Het massale opkoopprogramma van de ECB heeft een fors neerwaarts effect op de rente in Europa en daarmee ook op de financiële gezondheid van de Nederlandse pensioenfondsen.

Mede door het ECB-beleid dreigen massale pensioenkortingen in Nederland. Maar het Europese monetaire beleid heeft mogelijk ook op andere terreinen negatieve effecten. Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo stelde daar een serie vragen over tijdens een algemeen overleg over de Eurogroep en de Ecofinraad met minister Hoekstra van Financiën.

► Hieronder de volledige inbreng van Gerrit Jan van Otterloo in het Algemeen Overleg met minister Hoekstra (Financiën):

“Ik wil vandaag 2 punten maken.

Ten eerste. De dreigende pensioenkortingen. Ik heb daar enkele vragen over in verband met het ECB beleid. Ik wil graag van de minister horen of hij bepaalde specifieke macro effecten van deze dreigende kortingen wel op zijn netvlies heeft.

A. Klopt het dat het niet indexeren of verlagen van pensioenen, de inflatiedoelstelling van de ECB ondermijnt?

B. Klopt het dat in landen met omslagstelsels, de pensioenen een veel grotere bijdrage leveren aan de automatische stabilisatoren dan in Nederland?

C. Klopt het dat het niet indexeren of verlagen van pensioenen, in directe zin bijdraagt aan een hoger overschot op de lopende rekening?

Dan klopt het toch ook dat het niet indexeren of verlagen van pensioenen, onze economie laat divergeren van onze Europese partners, terwijl convergentie het doel is? Die prijs heeft kennelijk niet alleen de minister en het kabinet ervoor over, maar bijvoorbeeld ook de zeer pro Europese partij van de heer Van Weyenberg. Het is hun beider goed recht natuurlijk. Zolang ze maar weten en begrijpen dat ze de convergentie, die ze zelf zeggen na te streven, ook zelf rechtstreeks ondermijnen.

Van pensioenen, naar klimaatinvesteringen. Wat is het AO Eurogroep Ecofin toch een veelzijdige activiteit voorzitter. Kijk, Ik vind het logisch als de overheid bepaalde klimaatinvesteringen doet, want de overheid kan dat financieren tegen nul procent rente, terwijl burgers voor een krediet nog steeds veel rente moeten betalen. Dan is het, tot een bepaald punt, gewoon verstandig als de overheid een stuk financiering voor haar rekening neemt. Daarmee kan deze minister de middenklasse, daar its ie weer, heel veel lasten besparen. Maar of wij ook uitkijken naar een “Groene ECB”, voorzitter, dat is wel heel veel gevraagd.

A. Ik neem aan dat de minister de woorden van mevrouw Lagarde tot zich heeft genomen?

B. Zou dit kunnen betekenen, dat de ECB “groene vermogenstitels” gaat opkopen? En zo ja, ter informatie, is dit dan minder nadelig voor de rentestand, dan het opkopen van staatsobligaties?

Een andere zorg is de mogelijk hernieuwde opkoop van bedrijfsobligaties. Wat we wereldwijd zien, is dat bedrijven obligaties uitgeven met een relatief lage rente, dit geld gebruiken om eigen aandelen in te kopen. Wat vervolgens weer enorme bedragen oplevert voor de opties en de bonussen van het hoogste personeel. Ja er vallen ook wat kruimels neer in de reële economie, maar niet veel. Want vind de minister van deze praktijk? En zou hij daar op een of andere manier een stokje voor kunnen steken?

Tot slot een laatste opmerking. Het verruimen van sommige knellende EU-begrotingsregels is voor ons geen showstopper. We worstelen ermee. Maar er valt over te praten. Wat wij echter verafschuwen is de zogenaamde ‘dominantie van de zwakste schakel’. Dat is echt totaal de verkeerde reden om tot versoepeling over te gaan. Dan zitten we gewoon in de tang van landen met parabolisch grotere problemen dan wij. Dat kan niet goed zijn. Ik neem aan dat hij daar ook helemaal voor gaat liggen?

Naar mijn mening wordt het monetaire beleid van de Eurozone op dit moment gedicteerd door de zwakste schakel. En dat is Italië. Om te voorkomen dat de zwakste schakel uitvalt, moet de ECB het monetair beleid afstemmen op de noden van Italië. En dat zijn hele grote noden. Maar niet per se onze noden. Want wat krijgen wij precies, als wij de oplossingen voor Italië nog veel langer als beleidsrecept voorgeschoteld krijgen? Dan krijgen wij de Japanificatie van Europa. En dat schetst een sombere toekomst voor de pensioenen: een toekomst met nog tientallen jaren extreem monetair beleid.

A. Kan de minister aangeven hoe wij in het algemeen en Italië in het bijzonder, kunnen  ontsnappen aan dat scenario? Wat doet u om dit te voorkomen?

De Japanse casus, is in veel opzichten interessant studiemateriaal voor Europese beleidsmakers. Ook voor mevrouw de Vries. Japan heeft zich namelijk in veel opzichten goed door haar stagnatie heen geworsteld. Tenminste, so far so good. Maar met welk beleidsrecept hebben ze dat gedaan? Het extreme monetaire beleid, waarmee ze 25 jaar geleden in Japan zijn begonnen, was slechts 1 kant van de medaille. De andere kant, was een zeer ruim begrotingsbeleid met jaarlijkse tekorten van 6% of meer. De Japanse staatsschuld is opgelopen tot 250%! Het dubbele van Italië. Mijn vraag is de volgende.

A. Waren hoge begrotingstekorten van gemiddeld 6% per jaar, belangrijk voor de prestaties van het Japanse beleidsrecept?

B. Had Japan er ook nog goed voor gestaan, als zij zich gedurende hun “lost decades” hadden moeten houden aan een maximaal begrotingstekort van 3%?

C. Kan Italië zich door haar stagnatie, deflatie en bevolkingskrimp heen vechten, net als de japanners, zonder het ruime begrotingsbeleid van Japan. Zo ja, hoe dan? Moet de ECB dat gat dan opvullen?

© 4 september 2019