Veel problemen bij geestelijke gezondheidszorg

Op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg zijn er nogal wat problemen die om een oplossing vragen. Léonie Sazias noemde onder meer de wachtlijsten, begeleid wonen, meervoudige zorgvraag en de verwachte stijging van het aantal zelfdodingen.

Binnen de geestelijke gezondheidszorg (ggz) zijn nog zoveel problemen dat Kamerlid Léonie Sazias tijdens een commissievergadering aangaf niet eens te weten wáár zij moest beginnen. Ze haalde de te lange wachtlijsten aan, die door de coronacrisis alleen nog maar zullen toenemen. Léonie wees ook op het tekort aan woningen voor bijvoorbeeld begeleid wonen en het hoge aantal verkeerde diagnoses bij patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen.

Van het kastje naar de muur
Léonie Sazias besprak ook de grote problemen bij de behandeling van mensen met een complexere zorgvraag. “Patiënten met meervoudige problematiek zijn te moeilijk en worden vaak van het kastje naar de muur gestuurd”, zei ze. Het Kamerlid van 50PLUS sprak tevens haar zorgen uit over de verwachte toename van het aantal suïcides tijdens en na de coronacrisis. “Bij de crisis van 2008 hebben we gezien dat er na de crisis een stijging van 40 procent kwam van het aantal zelfdodingen”, aldus Léonie Sazias. •

Lees ook: Voorkom een suïcidegolf na deze crisis

► De volledige inbreng van Kamerlid Léonie Sazias bij de commissievergadering over de geestelijke gezondheidszorg met staatssecretaris Blokhuis van VWS:

“De wachtlijsten voor specialistische ggz zitten nog steeds ver boven de Treeknorm. En de wachttijden zullen door de huidige crisis alleen maar toenemen. De staatssecretaris schrijft in zijn laatste brief dat die toename een extra inspanning van verschillende partijen in de ggz vergt. Kan de staatssecretaris aangeven wat deze extra inspanning concreet inhoudt? Is er nog wel ruimte voor die extra inspanning, vraagt 50PLUS zich af. Vooral nu de aanmeldingen voor ggz- hulp tijdens de corona crisis tot soms wel 80 procent is gedaald en daar waarschijnlijk nog wel een inhaalslag op komt.

Als het gaat om een enkelvoudig trauma dan is het te overzien, maar grote problemen zijn er bij een complexere zorgvraag. Patiënten met een enkelvoudig probleem worden vaak geholpen, mensen met meervoudige problematiek zijn echter te moeilijk en worden vaak van het kastje naar de muur gestuurd. Marktwerking is hier de boosdoener; dat werkt niet wanneer er zo weinig aanbod is en daar waar juist samenwerking zo van groot belang is. De staatssecretaris gaat hiervoor regiotafels inrichten die dat probleem moeten oplossen, maar dat is nog niet zo eenvoudig. Wat gaat de staatssecretaris doen wanneer er geen aanbod is? Gaat hij dat dan organiseren?

Voor mensen met een hoog-complexe zorgvraag wordt een integraal behandel- en zorgplan opgesteld. Dat lijkt me altijd nodig, maar de vraag is dan of er ook voldoende plekken zijn om aan die zorgvraag te voldoen?

Ook gemeenten spelen een belangrijke rol in het toewijzen van woningen voor bijvoorbeeld begeleid wonen. Daar stokt vaak de doorstroom omdat gemeenten die plekken niet hebben. De staatssecretaris gaat een plan maken samen met de VNG. Wat komt er in dat plan te staan?

Dan ben ik heel benieuwd naar de reactie van de staatssecretaris op een artikel in Trouw n.a.v. van een wetenschappelijk onderzoek bij een zorginstelling in Gelderland. Daaruit is gebleken dat de helft van de patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen een verkeerde diagnose had. Daarbij werden verkeerde medicijnen voorgeschreven in vaak te hoge doses. Inmiddels zijn de diagnoses en medicaties aangepast, maar dit doet vermoeden dat dit veel vaker voorkomt. Zeker bij langdurig chronisch zieke patiënten moet je blijven monitoren of diagnose en medicatie nog steeds adequaat is. Is de staatssecretaris bereid om te onderzoeken hoe dit bij andere instellingen zit?

De IGJ heeft geconstateerd dat er een groep patiënten is, in het bijzonder kwetsbare ouderen, die door de uitbraak van het coronavirus bang is om naar een ggz-instelling te gaan. Terwijl een face-to-face behandeling juist voor kwetsbare groepen zo belangrijk is. Worden de specifieke wensen en behoeftes van kwetsbare ouderen meegenomen in de nieuwe werkwijze van ggz-instellingen? En hoe staat het met het opstarten van de face-to-face behandelingen bij ggz-aanbieders? Ik lees in de brief dat de IGJ vinger aan de pols houdt, kan de staatssecretaris iets zeggen over de stand van zaken?

Ik begrijp dat het omzetten van het telefoonnummer naar 113 veel technische problemen met zich meebrengt, maar 50PLUS vindt het toch erg lang duren. Goed dat vanaf de start van de coronacrisis 113 Zelfmoordpreventie nauw betrokken is bij de ingezette crisisaanpak corona & ggz. Op dit moment is er nog geen toename van het aantal hulpvragen bij 113. Nu zitten we nog met z’n allen in hetzelfde schuitje, maar als straks de versoepelingen nog verder gaan en een deel van de mensen gaat weer aan het werk maar een ander deel van de mensen die hun baan verloren is blijft dan thuis achter. Bij de crisis van 2008 hebben we gezien dat er na de crisis een stijging van 40 procent kwam van het aantal zelfdodingen.

We zijn blij met de brief van de staatssecretaris n.a.v. de motie van 50PLUS en de SGP waarin hij toezegt om 113 Zelfmoordpreventie meer middelen te geven zodat ze meer mensen kunnen inzetten voor de hulpverlening en hun inzet in de nacht verdubbelen. Nou heb ik zelf van 113 begrepen dat ze in de nacht vaak maar één persoon hebben voor de nachtdienst. Een verdubbeling betekent dan twee mensen en dat is naar onze mening nog steeds onvoldoende. Juist omdat mensen vaak ’s nachts tobben en dan bellen. Graag een reactie van de staatssecretaris hierover.”

© 8 juni 2020