Oneerlijke verdeling energiebelasting aanpakken

50PLUS staat voor een eerlijke verdeling van de kosten van de transitie. De verhouding tussen klein- en grootverbruikers is nog steeds erg scheef, ook met het Klimaatakkoord, stelt Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo. “Kleinverbruikers betalen liefst 170 maal zoveel belasting als de grootste verbruikers!”

50PLUS stelt dat de kostenverdeling tussen klein- en grootverbruikers van de energiebelasting nog steeds uit de pas loopt. Ook met het nieuwe klimaatakkoord is dit nog niet opgelost en dat is funest voor het draagvlak. Iedereen moet naar draagkracht aangeslagen worden. “Kleinverbruikers betalen in 2019 per KWh maar liefst 170 maal zoveel belasting als de grootste verbruikers!”, zei Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo. “Als de regering met 50PLUS wil dat de vervuiler betaalt, moet hier natuurlijk wel iets aan veranderen.”

Leeftijdsgrens

De leeftijdsgrens van 75 jaar voor duurzaamheidsleningen lijkt nog steeds gehanteerd te worden. “En dat terwijl er een motie van collega Léonie Sazias is aangenomen waarin staat dat de regering verzocht wordt ‘te bevorderen dat elke gemeente en provincie duurzaamheidsleningen aanbiedt zonder leeftijdsgrens’. Na die motie is het erg stil geworden. Hoe zit dat nu?”, vroeg Gerrit Jan van Otterloo aan minister Wiebes.

Stadsverwarming

Tijdens het debat vroeg Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo om meer aandacht voor het belang van energiebesparing. Ook vroeg hij hoe het zit met stadsverwarming, waarvan de prijs gekoppeld is aan aardgasprijzen. Dit zou ontkoppeld moeten worden. 50PLUS kaartte nogmaals aan dat lucht- en scheepvaart niet in het Klimaatakkoord is opgenomen. “En dat blijft vreemd”, vindt Gerrit Jan van Otterloo.

► De inbreng van Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo bij het algemeen overleg Klimaat en Energie met minister Wiebes:

“Collega Léonie Sazias diende een motie in over de leeftijdsgrens van duurzaamheidsleningen, verstrekt door gemeenten. In die motie stond: ‘verzoekt de regering te bevorderen dat elke gemeente en provincie duurzaamheidsleningen aanbiedt zonder leeftijdsgrens’. De motie werd aangenomen. Echter, nu, bijna een jaar later, zien we op de website van Stimuleringsfonds Volkshuisvesting, die deze regeling uitvoert voor de medeoverheden, dat de grens van 75 jaar wel degelijk nog steeds gesteld wordt. Na aannemen van deze motie is het stil geworden op dit punt. Kan de minister ons vertellen wat er met de motie is gedaan?

50PLUS heeft al vaker een punt gemaakt van het feit dat een eerlijke verdeling van de klimaatlasten een eerste voorwaarde is voor het draagvlak. Alles naar draagkracht. Nu heeft de regering in het Klimaatakkoord wel maatregelen genomen om de lasten een beetje beter te verdelen. Maar, zoals ook de Consumentenbond aangeeft, in relatieve zin zit er nog wel het een en ander scheef, en dan druk ik mij zacht uit. Kleinverbruikers betalen in 2019 per KWh maar liefst 170 maal zoveel belasting als de grootste verbruikers. Als de regering met 50PLUS wil dat de vervuiler betaalt, moet hier natuurlijk wel iets aan veranderen.

Wel nog een aanvulling: aanpak energiebesparingen sociale huurwoningen. Huurverlaging (woningwaarderingssysteem) als de woning slecht geïsoleerd is. Ook in relatie tot de verhogingen van kosten gas. Gasverbruik ouderen is hoger omdat zij meer thuis zijn en de thermostaat hoger staat i.v.m. bloedverdunners etc.

Voor de zomer stuurde de minister een brief over netcapaciteit in Nederland. Immers, de behoefte aan elektriciteit neemt toe, onder andere door de afbouw van gasgebruik en de inzet op elektrisch vervoer. Het is een mooi pakket, vol overleggen, mogelijke wetswijzigingen en AmvB’s, slimmer plannen en uitbreiding van het aantal Kv-netten en hoogspanningsstations. Dat laatste neemt overigens nogal tijd in beslag.

Dit geheel roept bij 50PLUS twee vragen op. Ten eerste: heeft u inmiddels, zo kort na de zomer, een beeld van de stappen en de voortgang? In andere woorden: wat zijn de streefcijfers? Is er een beeld van de stappen, en de omvang van de stappen, die gezet (kunnen) worden? Wat is de ambitie?

Daarnaast staat er onder kopje 1 in de brief een interessante zin: ‘TenneT voorziet dat om een toekomstige netstructuur te maken die geschikt is om het toekomstig elektriciteitstransport te kunnen faciliteren, de komende tijd meer investeringsbeslissingen nodig zijn, ook voor andere delen van het land’.

Dan stadsverwarming. Wettelijk is de prijs van stadsverwarming gekoppeld aan de aardgasprijs. Inmiddels is besloten dat die fors gaat stijgen, waar de energieprijs daalt (overigens terecht, maar dat terzijde). Mensen met stadsverwarming hebben ten eerste geen keuze, maar belangrijker is dat deze koppeling niet meer spoort. Veelal wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van restwarmte, waarmee het klimaatvriendelijk is en het beleid van CO2-reductie ondersteunt. Het is dan niet logisch de prijs toch te laten meestijgen. Hoe staat de minister in deze kwestie? Is hij bereid de koppeling tussen gasprijs en stadsverwarming los te laten? Wordt dat meegenomen in de wijziging van de warmtewet, die volgend jaar naar de Kamer komt? In dat geval, is het mogelijk deze kleine wijziging al eerder door te voeren?

Dit punt is bij ons ingebracht door een lid via de mail. Even googelen leert mij dat dit onderwerp de afgelopen maanden wel in de media is verschenen, maar nog niet echt ter sprake gekomen in de Kamer.

Energiebesparing

In het Klimaatakkoord wordt het woord ‘besparing’ 46 keer genoemd. Dat is mooi, want het verbruik moet omlaag om de gestelde doelen te behalen. Toch wringt er bij 50PLUS nog steeds iets, en dat hebben we al eerder gesteld. Elke keer gaat het om besparing door (bijvoorbeeld) isolatie. We nemen maatregelen, zodat wat we al deden minder gas of elektriciteit kost. En dat alles blijven we dus ook doen en voelen ons goed, want we besparen energie. Maar er moet een denkraam bij: we moeten ons bewust worden of het wel zinvol, verantwoord of wat dan ook is dát we ergens energie aan besteden. Nu is het net zomer geweest, maar nog steeds kan ik me verbazen over de volksstammen die in de winter buiten op het terras onder een terrasverwarmer zitten. Of die simpelweg altijd het licht laten branden. Loop ’s avonds maar eens door de gangen van de Tweede Kamer. Zo zijn er vele voorbeelden te bedenken. Moet er niet meer, nog meer aandacht zijn voor het simpelweg minder gebruiken van energie?

Luchtvaart en scheepvaart

Wat betreft de luchtvaart wil ik één ding blijven benoemen. Het is natuurlijk een gotspe dat het kabinet twee dagen na het Klimaatdebat op 3 juli, en op de eerste dag van het zomerreces, aankondigde dat Schiphol mag groeien naar maximaal 540.000 vluchten. Onder voorwaarden, maar zo scherp omlijnd zijn die ook weer niet. We zouden, ook op het gebied van klimaatdoelen, toch beter af zijn als we en béétje strenger wilden zijn voor de luchtvaart, én de scheepvaart.

© 4 september 2019