Maak discriminatie op leeftijd strafbaar

Leeftijdsdiscriminatie moet strafbaar worden. Dat is wat 50PLUS wil en waarvoor een initiatiefwet is opgesteld. “Nu lijkt het of leeftijdsdiscriminatie minder erg is dan andere vormen van discriminatie”, vindt partijleider Henk Krol. “Wat natuurlijk níet zo is. Leeftijdsdiscriminatie opnemen in het Wetboek van Strafrecht geeft dat signaal heel krachtig!”

 

‘Kan niet wáár zijn!’
“We besloten een weekendje naar Parijs te gaan om te vieren dat we veertig jaar getrouwd zijn. Zo gezegd, zo gedaan. Op internet is dat snel geboekt. Leuk hotelletje gevonden. Check! Data ingegeven. Check! Kamer en prijs geselecteerd. Check! Een reisverzekering? O ja. Wat? Het verzekeren van deze reis kan alleen voor personen tot 65 jaar? Kan niet wáár zijn! Dat voelt als discriminatie.”
 
‘Houdt het dan nooit op?’
“Zeker veertig sollicitaties heb ik al de deur uitgedaan sinds ik ruim een half jaar geleden werkloos werd. Soms had ik er een goed gevoel bij, vaak ook niet. Je wordt sceptischer naarmate je meer afwijzingen krijgt. Maar deze keer wist ik het zeker: deze vacature was geknipt voor mij! Een mij op het lijf geschreven functieomschrijving. Precies de goede werkervaring. En een enthousiasme en motivatie om ú tegen te zeggen. Een week later viel de brief op de mat. Afgewezen: ik paste niet in het profiel. Waarom niet? Omdat ik 51 ben? Ik word er radeloos van. Houdt het dan nooit op?!”
  
‘Ik was de wanhoop nabij!’
“Toen mijn man na een onfortuinlijke val van de trap niet meer op of neer kon en lag te kermen van de pijn, heb ik 112 gebeld. Die stuurde prompt een ambulance. Ik ben zelf moeilijk ter been, dus ik was heel opgelucht dat er zo snel hulp kwam. De ziekenbroeder vroeg of ik wilde meerijden naar het ziekenhuis. Graag! In de ziekenwagen was ik echter getuige van een werkelijk bizar gesprek van de ambulancechauffeur met het ziekenhuis. Er werd gevraagd naar de toestand van mijn man en naar zijn leeftijd. Toen men hoorde dat mijn echtgenoot 79 is, werd ons bevolen naar een ander ziekenhuis te rijden. Hem werd gewoon de toegang geweigerd om zijn leeftijd! Ik was de wanhoop nabij! Gelukkig bleef het ambulancepersoneel rustig en bereikten we – bijna drie kwartier later dan nodig – een ander ziekenhuis. Maar toch, dat dit kan in Nederland…”
  
Deze ervaringen van mensen spreken boekdelen: in ons land wordt – helaas – gediscrimineerd op grond van leeftijd. En daar is strafrechtelijk niets aan te doen. Een bedrijf dat bij het werven van nieuw personeel discrimineert op seksuele voorkeur kan vervolgd worden door het Openbaar Ministerie. Er kan zelfs een gevangenisstraf worden opgelegd als de rechter oordeelt dat het bedrijf schuldig is aan discriminatie op die grond. Bij discriminatie op leeftijd kan dat niet. Een sollicitant die een baan niet krijgt vanwege zijn of haar huidskleur kan aangifte doen bij de politie. Maar niet als het om zijn of haar leeftijd gaat. Dat moet veranderen, vindt 50PLUS.
  
In Wetboek van Strafrecht
De overheid als wetgever heeft zeker wel aandacht voor leeftijdsdiscriminatie. Echter: tot strafrechtelijke vervolging overgaan kan wel bij andere vormen van discriminatie, maar niet bij leeftijdsdiscriminatie. Daarom heeft 50PLUS een initiatiefwet opgesteld die daar verandering in moet brengen. “Nu lijkt het of leeftijdsdiscriminatie minder erg is dan andere vormen van discriminatie”, zegt fractievoorzitter Henk Krol. “Wat natuurlijk níet zo is. Het opnemen van discriminatie op leeftijd in het Wetboek van Strafrecht geeft dat signaal heel krachtig. Bovendien gaat er een afschrikwekkende werking van uit.”

Leeftijdsdiscriminatie gaat vaak over ouderen. “Begrijpelijk. Zeker ouderen van hoge leeftijd zijn een kwetsbare groep. Zij verdienen extra bescherming”, vindt Henk. “Maar in onze initiatiefwet voor strafbaarstelling staan geen leeftijdsaanduidingen. Leeftijdsdiscriminatie is niet gebonden aan leeftijd; voor een supermarkt is een vakkenvuller van 22 jaar vaak al ‘te oud’.”

Geen leeftijdsgrenzen dus, maar wel aandacht voor het opzettelijk beledigen van een groep mensen, toch? “Klopt”, zegt Henk. “Groepen mensen beledigen of buiten de samenleving plaatsen op grond van hun leeftijd – een kenmerk waar ze niets aan kunnen veranderen – moet ook strafbaar worden.” Henk geeft enkele voorbeelden: “Het oproepen tot een verbod om te stemmen bij het bereiken van een bepaalde leeftijd. Dan overschrijd je echt een grens. Of het voorstellen dat leeftijd een doorslaggevend criterium moet zijn voor het al dan niet verrichten van bepaalde medische handelingen. Dan schrijf je ouderen dus af met argument dat hun gezondheid te duur is.”

Geoorloofd onderscheid
Prima voorstel, dat strafbaar stellen van leeftijdsdiscriminatie, maar hoe zit het dan met de leeftijdsgrens voor de AOW, voor het mogen autorijden, voor het actief stemrecht? Dat is toch ook leeftijdsdiscriminatie? Henk Krol glimlacht. Hij had de vraag verwacht. “Niet alle onderscheid op leeftijd is ongeoorloofd”, legt hij uit. “Als er een vacature is voor mariniers, begrijpt iedereen dat voor uitoefening van dat beroep aan leeftijd en lichamelijke conditie eisen moeten worden gesteld. Dat valt onder het geoorloofd onderscheid op grond van leeftijd. Net zoals je voor een model dat tienerkleding moet showen geen tachtigjarige selecteert. Zo zit het ook met de leeftijden voor AOW, leerplicht en actief stemrecht. Dat blijft zo natuurlijk.”

In juni 2017 blies de Tweede Kamerfractie van 50PLUS de discussie over het strafbaar stellen van leeftijdsdiscriminatie nieuw leven in tijdens een debat met de minister van Binnenlandse Zaken. Nu – een motie en talrijke schriftelijke vragen van de fractie verder – komt 50PLUS met een initiatiefwet die ervoor moet zorgen dat ongeoorloofde leeftijdsdiscriminatie in het Wetboek van Strafrecht komt. “Leeftijdsdiscriminatie kan ernstige gevolgen hebben voor degenen die ermee geconfronteerd worden”, weet Henk Krol. “Van werkloosheid tot maatschappelijk en sociaal isolement, van verminderde ontplooiingsmogelijkheden tot zelfs acute levensbedreigende situaties in de zorg. Landen om ons heen hebben het al wel goed geregeld: in België en Frankrijk is leeftijdsdiscriminatie strafbaar.” En dan strijdbaar: “Nu Nederland nog!” •

Stappenschema Initiatiefwet 50PLUS Strafbaarstelling Leeftijdsdiscriminatie
– Schrijven wet
– Bekendmaking initiatiefwet Algemene Ledenvergadering (ALV) 50PLUS
– Ambtelijk overleg ministerie van Justitie en Veiligheid
– Ronde langs alle Tweede Kamerfracties
– ► Externe consultatieronde langs direct betrokken organisaties (o.a. Nationale Politie, Openbaar Ministerie, Raad voor de Rechtspraak, Nederlandse orde van advocaten)
– Advies Raad van State
– Start parlementaire behandeling

– Initiatiefwetsvoorstel Strafbaarstelling Leeftijdsdiscriminatie 

© 5 maart 2020