Schrijnende tekorten in maatschappelijke opvang

Overal in de maatschappelijke opvang zijn er tekorten. Organisaties luiden de noodklok maar er verandert bar weinig. Er wordt te weinig gedaan bijvoorbeeld om de kostendelersnorm in voorkomende gevallen te schrappen. Het aantal daklozen is in negen jaar verdubbeld, maar het budget voor de nachtopvang is vrijwel gelijk gebleven.

“Recent heeft de Ombudsman de noodklok geluid over de daklozencrisis in Nederland, want een crisis kunnen we het inmiddels wel noemen”, zei Kamerlid Léonie Sazias (foto) tegen staatssecretaris Blokhuis van VWS bij het commissieoverleg Maatschappelijke opvang. “In de laatste tien jaar is het aantal daklozen verdubbeld. Het gaat niet meer om voornamelijk alleenstaande mannen, maar ook vrouwen en gezinnen komen steeds vaker op straat te staan of blijven in een onveilige situatie wonen omdat er geen plek is in de vrouwenopvang. Hoe kan het zo uit de hand gelopen zijn? Het kabinet zegt zich te zijn rot geschrokken. Kan de staatssecretaris uitleggen hoe dit mogelijk is? Moeten cijfers van het aantal daklozen in Nederland niet beter en frequenter gemonitord worden? Met de juiste maatregelen had dit voorkomen kunnen worden. In Zweden zijn ze al 2008 begonnen met het Housing First-principe. Als het daar kan, dan had het hier toch ook moeten kunnen?”

Onder de pannen

Léonie wees tijdens het debat op een brief van het ministerie waarin een opsomming van maatregelen staat die gemeenten op korte termijn kunnen nemen, zoals het initiatief ‘Onder de pannen’, waarbij een nieuwe daklozen tijdelijk worden ondergebracht bij mensen die een kamer beschikbaar hebben en bereid zijn een stadsgenoot te helpen. “Hoeveel gemeenten zijn hiermee al aan de slag?”, vroeg Léonie aan staatssecretaris Blokhuis. “En hoeveel daklozen hebben al een dak boven hun hoofd dankzij deze initiatieven? En heeft de staatssecretaris een idee voor hoeveel mensen dit een oplossing gaat bieden nu de overheid dit gaat stimuleren?”

Weinig kortetermijnmaatregelen

Léonie Sazias gaf aan dat zij maar weinig kortetermijnmaatregelen ziet. “Ik lees vooral weer over veel plannen, pilots subsidies en mooie initiatieven, maar wat gaat de staatssecretaris nú doen? Welke maatregelen kunnen nú bijdragen aan een oplossing? De staatssecretaris geeft aan dat hij geen aanleiding ziet om de huidige wet- en regelgeving aan te passen rond bijvoorbeeld de kostendelersnorm omdat er genoeg ruimte is voor maatwerk. Blijkbaar wordt dit te weinig toegepast door gemeenten. Het is veel te vrijblijvend. Voorbeelden uit de praktijk laten zien dat iemand die een dakloze vriend of familielid in huis wil nemen, gekort wordt op zijn uitkering. Ook hier weer worden er maatregelen genomen om die mogelijkheden onder gemeenten bekend te maken, maar dat zal ergens volgend jaar pas gebeuren. Waarom moet dit zo lang duren?”

Nachtopvang

Kamerlid Sazias ging ook in op de situatie bij de nachtopvang. “De federatie ‘Opvang’ waarschuwt ons dat de hulp bij de nachtopvang volstrekt onvoldoende is. Mensen die eigenlijk alleen bed, bad en brood krijgen in de nacht en die ’s morgens weer de straat opgestuurd worden hebben geen gelegenheid om hun leven weer op de rit te krijgen. Daarbij is er veel te weinig budget voor individuele hulp. Terwijl er twee keer zoveel dakloze mensen zijn als in 2010, is het budget dat gemeenten krijgt voor opvang vrijwel hetzelfde gebleven. Hoe kan de staatssecretaris dit verantwoorden?”

© 19 december 2019