Een uniek journalist en zeldzaam politicus, een ware vriend

Medeoprichter 50PLUS Alexander Münninghoff (76) overleden

Ruim veertig jaar geleden leerde ik Alexander Münnighoff kennen. Hij was een briljant journalist die jaarlijks meedeed aan het Hoogovens Schaaktoernooi. Prachtige boeken over Neerlands beste schaakgrootmeesters Max Euwe en Hein Donner staan op zijn naam, maar vooral bekendheid kreeg hij als verslaggever in oorlogsgebieden zoals Iran, Irak, Libanon, Joegoslavië, Cambodja, El Salvador. Hij kreeg o.a. de Prijs voor de Dagbladjournalistiek (1983) met een serie over Turkije en had als correspondent in Moskou in 1988 de wereldprimeur van de terugtrekking door de Sovjet-Unie van alle troepen en SS20-raketten uit Europa.

We werden bevriend en kwamen bij elkaar eten. Hij deed bij mij thuis mee aan een 35 jaar durend privé-schaaktoernooi met tientallen vrienden en prominente journalisten waarbij de latere voorzitter van de 50PLUS-beroepscommissie rechter mr. Arthur Schuering als internationaal arbiter optrad. Alexander onderscheidde zich niet alleen op de 64 velden maar trok ook de aandacht met zijn uit volle borst gezongen Russische liederen en zijn met grote zorg uitgekozen bijzondere prijzeninbreng.

Hoogtepunt was zijn bestseller De Stamhouder (2014) een familiekroniek die zeer vele malen herdrukt werd. Zijn privéleven kende vele hoge golven met bijbehorende dieptepunten zoals een vader met een actief SS-verleden, een weggelopen moeder en drie overleden kinderen. Alexander kreeg in 2015 de kroon op zijn werk met de uitreiking van de Libris Geschiedenisprijs.

In 2009 rijpten de plannen voor een nieuwe ouderenpartij en ik zocht medeoprichters die indruk zouden kunnen maken. Dat werden de in de politiek gemazelde Maurice Koopman en het politiek volstrekt onbeschreven blad Alexander Münninghoff. Vele maanden werkten we aan een totaal partijprogramma. Geen mooie woorden en zaken waarnaar ‘gestreefd’ moest worden, maar duidelijk rebellerende taal met originele vondsten en dankzij Alexander ook een waardevolle inbreng in de buitenlandse politiek. Afwisselend vergaderden we in Amersfoort, Hilversum en bij hem thuis in Den Haag. Steeds omstreeks een vele uren durende lunchtijd waarbij Alexander ook zijn wijnenkennis niet verborgen hield. Samen gingen we in september 2009 naar Nieuwspoort om ons programma aan de pers te presenteren. Het was voor de apolitieke Alexander een ontdekkingsreis.

Alles wat Alexander deed was wars van eigenbelang. Hij declareerde nooit een cent en ambieerde geen enkele voor het grijpen liggende functie. Hij wilde flink afstand houden van de kermisattractie met de botsende autootjes. Wel bleef hij de trouwe vriend op wie je altijd blind kon rekenen.

Op 17 juni 2017 nam ik op de Algemene Ledenvergadering afscheid als 50PLUS-voorzitter. Het was ook Alexanders laatste partijactiviteit. Hij had bewondering voor de mooie afscheidsspeech van Henk Krol, maar schreef een dag later over zijn grote verbijstering over de ego’s en de baantjes. Citaat: “Wat een zooitje zeg”.

In december werd bij hem een niet meer te overwinnen kanker geconstateerd. In januari bleek het al niet mogelijk deel te nemen aan het journalisten schaakkampioenschap in Wijk aan Zee waaraan hij altijd fanatiek met volle overgave deelnam. Mocht 50PLUS er volgend jaar maart in slagen bij de Kamerverkiezingen toch zetelwinst te boeken, dan heeft Alexander daar in 2009 diep in de kern belangrijk toe bijgedragen.

Ik wens zijn vrouw Ellen en kinderen alle sterkte bij het verlies van hun stamhouder.

Jan Nagel
(samen met Alexander medeoprichter 50PLUS)

29 april 2020 © Foto: Frans Hoynck van Papendrecht