Minder markt en meer samenwerking in de zorg

Dat de coronacrisis één groot pleidooi is voor minder markt, meer samenwerking en meer centrale regie – zoals minister De Jonge in de krant stelt – is 50PLUS uit het hart gegrepen. “Hier pleiten we al jaren voor”, zei Kamerlid Léonie Sazias. “Laten we dit adagium vanaf dit moment omarmen!”

Tijdens een commissieoverleg over zorg in de Tweede Kamer brak Léonie Sazias een lans voor mantelzorgers: “Er wordt steeds meer van deze groep verwacht, maar ze blijven achterin de rij staan als het gaat om goede ondersteuning.” Ook vroeg het Kamerlid van 50PLUS aandacht voor indicaties afgegeven door wijkverpleegkundigen die door zorgverzekeraars drastisch naar beneden worden bijgesteld. “Een zorgverzekeraar moet er toch op vertrouwen dat een verpleegkundige indiceert voor de zorg die nodig is? Zij kennen de thuissituatie!”, aldus Léonie Sazias.

De volledige inbreng van Kamerlid Léonie Sazias bij de commissievergadering Care met minister De Jonge van VWS:

“Ik was blij verrast toen ik afgelopen zaterdag het interview met de minister las in het AD. Ik quote de minister: ‘Deze crisis is één groot pleidooi voor minder markt, meer samenwerking en meer centrale regie.’ Dat is 50PLUS uit het hart gegrepen, hier pleiten we al jaren voor. Nou hoop ik niet dat de minister ons vandaag voortdurend gaat verwijzen naar een contourennota die pas later gaat komen. Laten we dit adagium vanaf dit moment omarmen.

Voor 50PLUS is meer centrale regie van belang omdat wij vinden dat er te grote verschillen zijn tussen gemeenten, zoals we bijvoorbeeld kunnen zien bij de ondersteuning van mantelzorgers.

De huidige coronacrisis heeft benadrukt hoe belangrijk mantelzorgers zijn. De minister heeft een actieplan aangekondigd. Alwéér een actieplan. Wat gaat dit voor de mantelzorgers opleveren? We weten inmiddels tegen welke problemen mantelzorgers aanlopen. Worden de belemmeringen die spelen bij mantelzorgers op het gebied van werk, financiën, wonen met dit plan echt weggenomen? Zolang gemeentes vrij zijn in hoe zij ondersteuning voor mantelzorgers regelen, heb ik mijn twijfels bij zo’n plan. Er wordt steeds meer van deze groep verwacht, maar ze blijven achterin de rij staan als het gaat om goede ondersteuning. Wat 50PLUS betreft moet er een basisondersteuning komen voor mantelzorgers. Het kán niet zo zijn dat er steeds meer bij deze mensen wordt neergelegd en dat de ondersteuning per gemeente nog steeds zo verschillend is. De commissie Bos heeft het ook geadviseerd. Kunnen we dat in dit plan verwachten?

Ouderenzorg
Eenzaamheid was al een probleem. 50PLUS heeft vorig jaar een motie ingediend met het verzoek gemeenten te stimuleren zich aan te sluiten bij het programma ‘Eén tegen eenzaamheid’. In een brief van januari gaf de minister aan dat het doel dit jaar in totaal 200 gemeenten aangesloten te hebben op dat programma. De teller staat op 126. Voorzitter, gaan die 200 gemeenten lukken? Het is nu al juni.

Wijkverpleegkundigen op niveau 5 mogen zorg indiceren voor mensen thuis en een zorgverzekeraar zou dat in principe moeten overnemen. Wij horen echter nog te vaak, en de V&VN en Per Saldo bevestigen dat ook, dat indicaties van wijkverpleegkundigen drastisch naar beneden worden bijgesteld. De V&VN stelt terecht dat het ondenkbaar is dat een arts op deze manier zou worden bejegend, waarom gebeurt dit dan wel bij een wijkverpleegkundige? Verpleegkundigen die ik spreek zijn enorm gefrustreerd en sommigen denken erover om om die reden te stoppen. En dat kan ik me voorstellen, als je constant niet serieus wordt genomen. Dit kan toch niet de bedoeling zijn? Een zorgverzekeraar moet er toch op vertrouwen dat een verpleegkundige indiceert voor de zorg die nodig is? Zij kennen de thuissituatie. Gaat de minister de zorgverzekeraars hierop aanspreken?

Wmo
50PLUS hoopt dat de motie die wij hebben ingediend over ondervoeding wordt aangenomen en dat de minister er samen met de staatssecretaris mee aan de slag gaat.
Het is natuurlijk goed dat mensen die al aan het werk zijn wordt geleerd wordt hoe zij ondervoeding kunnen signaleren en aanpakken. Maar wordt er ook aandacht aan besteed in het onderwijs? Voeding en preventie is sowieso een ondergeschoven kindje in zorgopleidingen.

Wachtlijsten
De wachtlijsten voor de verpleeghuizen zien er door de coronacrisis heel anders uit. Op dit moment is er zelfs leegstand. Dat wordt wel weer ingelopen, maar voor de lange termijn zijn er grote zorgen. Vooral als we zien dat uit de prognose van TNO blijkt dat het aanbod in 2040 twee keer zo groot moet zijn. Ook hier is centrale regie van groot belang. De stappen die nu genomen worden gaan veel te langzaam. Als het gaat om de uitbreiding van woonarrangementen voor ouderen blijft de verantwoordelijkheid maar heen en weer geschoven worden. De Taskforce Wonen en Zorg heeft geen slagkracht. Gemeenten moeten hier het voortouw nemen onder regie van de minister. Die daarbij ook voor de juiste middelen moet zorgen. Ik denk daarbij aan de brandbrief van 21 Utrechtse gemeenten aan de ministers van Binnenlandse zaken en Financiën die vrezen dat er een kaalslag gaat plaatsvinden onder voorzieningen omdat vooral kleinere gemeenten het niet meer kunnen bolwerken.

Het arbeidsmarktvraagstuk blijft een grote zorg. Tijdens de coronacrisis hebben we gezien dat veel mensen weer even teruggingen naar de zorg. Wij mogen hopen dat er een aantal ook na de crisis blijft. Maar dat doet niets af aan het hoge ziekteverzuim binnen de verpleeghuiszorg. Daar moet echt specifiek naar gekeken worden en maatregelen op genomen. Hoe denkt de minister dat we dat hoge ziekteverzuim kunnen verminderen?

50PLUS is een groot voorstander van de wijkfunctie van verpleeghuizen. Als ouderen uit de buurt bijvoorbeeld kunnen eten bij een verpleeghuis in de buurt dan helpt dat bij de bestrijding van eenzaamheid en ondervoeding. Maar door de verschillende financieringsstromen is dit stuk preventie heel moeilijk uit te voeren. Gemeenten kunnen hier soelaas bieden bijvoorbeeld vanuit het welzijnsbudget, maar gezien de penibele financiële situaties van gemeenten zien wij hier geen vooruitgang. Hoe gaat de minister dit vanuit zijn rol als centrale regisseur oplossen?

Persoonsgebonden budget
Het persoonsgebonden budget, het PGB, is voor veel hulpvragers ontzettend belangrijk, maar het lijkt erop dat de keuzevrijheid in het gedrang komt. Er zijn nog gemeenten die geen PGB’s willen uitgeven, of er eerst op aandringen om zorg in natura te proberen. Iemand die recht heeft op een PGB zou zonder belemmeringen die keuze moeten kunnen maken, dat is wettelijk zo geregeld. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat die keuzevrijheid wordt geborgd, nu en in de toekomst?”

© 15 juni 2020