Sociale werkplaatsen ombouwen tot sociale ontwikkelbedrijven

“Laat sociale werkbedrijven niet wegkwijnen en kostbare expertise verloren gaan, maar bouw ze om tot inclusieve ‘sociale ontwikkelbedrijven’”, stelt Kamerlid Corrie van Brenk. De initiatiefnota ‘Sociale werkvoorziening nieuwe stijl’ doet voorstellen hiertoe.

De participatiewet is deels mislukt door de (te) hooggespannen verwachting dat mensen in principe zelfredzaam zijn en vrijwel allemaal kunnen werken in reguliere banen. Er is te veel bezuinigd op werk in een beschutte omgeving, het scholen van mensen, het intensief begeleiden van mensen naar werk en bij het behouden van werk. Het versoberen van de sociale werkvoorziening is daarbij een cruciale vergissing geweest. “Het was een grote fout om de Sociale Werkplaatsen rigoureus af te schalen, of liever gezegd: af te breken, zonder al het goede ervan zorgvuldig en structureel te behouden”, stelt Corrie van Brenk. Vandaag vond het overleg over de initiatiefnota ‘Sociale werkvoorziening nieuwe stijl’ plaats, maar de fractievoorzitter van 50PLUS kon daarbij niet aanwezig zijn vanwege het plots ingelaste debat over de avondklokrellen in Nederland. 

Netwerk

“De positie van mensen met een arbeidsbeperking is alles afwegend eerder verslechterd dan verbeterd”, stelt Corrie vast. Er ligt nu een initiatief van SP en CDA om een landelijk netwerk van ‘sociale ontwikkelbedrijven’ op te zetten. Dat netwerk moet mensen met een arbeidsbeperking, met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (bijstand), psychosociale problematiek en inburgeraars naar passend werk helpen, binnen of buiten de SW-bedrijven. Daarbij staan recht op werk, ondersteuning en scholing, en recht op ‘eigen initiatief’ centraal.

Vurige wens

50PLUS ondersteunt dit initiatief van de Kamerleden Van Dijk en Peters. “Het is onze vurige wens dat de essentie van deze mooie initiatiefnota terug gaat komen in het regeerakkoord van een nieuw kabinet. Laat sociale werkbedrijven niet wegkwijnen en kostbare expertise verloren gaan, maar bouw ze om tot inclusieve ‘sociale ontwikkelbedrijven’ zoals voorgesteld in de initiatiefnota!”, aldus Corrie van Brenk. •

De volledige inbreng van fractievoorzitter Corrie van Brenk bij het overleg over de initiatiefnota de Kamerleden Van Dijk (SP) en Peters (CDA) over de Sociale werkvoorziening nieuwe stijl met staatssecretaris Van ’t Wout van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De inbreng is niet uitgesproken vanwege het extra debat over de rellen in Nederland, maar wel hieronder te lezen.  

“Veel mensen met een arbeidsbeperking en ook mensen in de bijstand kunnen maar moeilijk een baan vinden en behouden, laat staan een ‘reguliere baan’. Deze mensen zijn sowieso kwetsbaar op de arbeidsmarkt, en al helemáál in deze tijd van corona. Met jongeren zijn zij ook de eersten die hun vaak met veel moeite bevochten werk weer snel verliezen.

Sinds de invoering van de Participatiewet in 2015 is het de bedoeling geweest dat mensen met een arbeidsbeperking zoveel mogelijk begeleid worden naar een baan.

De evaluatie van de Participatiewet heeft aangetoond dat dat een illusie is en veel te hoog gegrepen. De positie van mensen met een arbeidsbeperking is alles afwegend door deze benadering eerder verslechterd dan verbeterd.

50PLUS steunt de initiatiefnemers: Iedereen heeft recht op werk en recht op gelijkwaardige ondersteuning daarbij. Ongeacht in welke gemeente je woont. Maar zeker honderdduizend mensen met een arbeidsbeperking zitten nu met onvoldoende hulp en ondersteuning toch thuis met of zonder een uitkering.

Nieuw ‘Beschut werk’ door gemeenten is daarbij na 2015 maar mondjesmaat van de grond gekomen. Mensen zijn kort samengevat vaak vastgelopen door sluiting van de sociale werkvoorziening, de ingeperkte toegang tot de Wajong en keiharde bezuinigingen. Dat moet anders. Het roer moet om!

Het is een grote fout geweest om de Sociale Werkplaatsen rigoureus af te schalen, of liever gezegd: eigenlijk af te breken, zonder al het goede ervan zorgvuldig en structureel te behouden.

Het is precies om deze reden dat 50PLUS het initiatief van de collega’s van SP en CDA toejuicht: één landelijk dekkend netwerk van Sociale werkvoorzieningen nieuwe stijl is broodnodig! Het is inderdaad een ‘kwestie van beschaving’ dit goed te regelen. Het draagvlak ervoor is inderdaad groot!

Het voorstel biedt exact wat nodig is, ongeacht waar men woont:
– beschutte plekken waar nodig,
– begeleiding en plaatsing bij het bedrijfsleven waar mogelijk,
– ontwikkeling van mensen centraal stellen, maar ook een veilige haven bieden als dat nodig is.
Dat is ook de lijn waarvoor 50PLUS zich met de collega’s de afgelopen tijd voor heeft sterk gemaakt.

Het is onze vurige wens dat de essentie van deze mooie initiatiefnota terug gaat komen in het regeerakkoord van een nieuw kabinet! Laat sociale werkbedrijven niet wegkwijnen, en kostbare expertise verloren gaan, maar bouw ze om tot inclusieve ‘sociale ontwikkelbedrijven’ zoals voorgesteld in de initiatiefnota!

Het gaat primair om het vormgeven van een recht op werk, via een ‘leerwerkbedrijf-aanpak’ met als doel het benutten van talenten van mensen, zonder hen te overvragen. Om mensen met een beperking en met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (bijstand) met veel betere en intensievere bemiddeling en begeleiding te helpen aan passend werk. Dat geldt ook voor werk voor inburgeraars, of mensen met psychosociale problematiek. Dat goed oppakken is een investering in mensen, een maatschappelijke investering, en net zo belangrijk als een investering in een brug of een school.

Er moet nu eindelijk een structurele oplossing komen! Met het vereenvoudigen van regelgeving in de Participatiewet alléén, zoals voorgesteld in het ‘breed offensief Participatiewet’, gaan wij het niet redden.

50PLUS heeft tot slot een enkele kritische vraag bij de initiatiefnota: waarom is er voor gekozen mensen met een arbeidsbeperking, bijstandsgerechtigden, inburgeraars en mensen met psychosociale problematiek bij elkaar via één systeem van sociale ontwikkelbedrijven te ondersteunen? Dit is een wel zeer gevarieerde groep die op zeer verschillende wijze geholpen moet worden. Kan de sociale werkvoorziening deze diversiteit aan en kan zij voldoende maatwerk bieden?

Een CAO Sociale ontwikkelbedrijven lijkt ons wenselijk, maar zodra iemand geplaatst wordt bij een bedrijf ontvangt hij of zij toch gewoon hetzelfde salaris als de collega, of hoe zien de indieners dit?

Graag krijgt 50PLUS verder nog een toelichting op de financiering. Ook Divosa vraagt aandacht voor het budget. Hier gaat de kost gaat voor de baat uit; daar staat tegenover dat uitkeringslasten op termijn kunnen dalen en maatschappelijke problemen kunnen worden voorkomen. Het CPB moet hiernaar gaan kijken. Is dit financiële beeld (kosten, baten) nu al wat nader te concretiseren?

Wij wensen de indieners alle succes met de uitwerking van hun mooie initiatief!”

► Blijf 50PLUS volgen! Meld u hier aan voor de gratis digitale nieuwsbrief

© 27 januari 2021