Vruchten plukken van beste pensioenstelsel
Jong en oud moeten de vruchten plukken van het beste pensioenstelsel ter wereld. Dat is de boodschap van 50PLUS aan dit kabinet.
50PLUS vindt dat grotere sociale ongelijkheid voorkomen moet worden door gericht sociaal- en arbeidsmarktbeleid. Ook 50-plussers en gepensioneerden worden slachtoffer van die sociale ongelijkheid. Het afgeronde en geëvalueerde actieplan ‘Perspectief voor vijftigplussers’ moet spoedig een planmatig vervolg krijgen, en in de steun- en herstelmaatregelen rond corona moet meer gerichte aandacht en inzet komen voor 50-plussers.
Sterkste pensioenstelsel
Het inkomensbeleid ten aanzien van gepensioneerden wordt ook komend jaar weer niet gelijkwaardig aan dat voor werkenden. Dat moet anders! En over de pensioenen stelt fractievoorzitter Corrie van Brenk (foto): “Wij hebben nog steeds een van de sterkste pensioenstelsels ter wereld. Niet ons pensioenstelsel is het probleem, maar vooral de rekenmethode die wij voor het stelsel gebruiken, en in het bijzonder de daarbij gehanteerde rekenrente.”
Bakken EU-geld
De fractievoorzitter van 50PLUS in de Tweede Kamer pleitte wederom voor een prudente verhoging van de rekenrente met 2 procent minimaal. “Zolang Nederland het best gekapitaliseerde pensioenstelsel ter wereld heeft, zouden pensioenkortingen niet mogen plaatsvinden”, benadrukte Corrie van Brenk. “Als minister Koolmees per se wil korten, moet hij eerst maar eens gaan praten met de landen die geen reserves hebben en die ook nog eens bakken met EU-geld krijgen. Van ons dus!”
Pak de pensioensector aan
Mensen moeten – in opbouw en uitkering – eindelijk vruchten kunnen plukken van het ‘beste pensioenstelsel’ ter wereld. Het enorm toegenomen pensioenvermogen en het daarop gemiddeld gemaakt rendement rechtvaardigen dit. Corrie brak ook een lans voor een efficiënte pensioenorganisatie en beperking van uitvoeringskosten. Daar kan nog veel winst mee behaald worden, zei het Kamerlid van 50PLUS: “We moeten de sector durven aan te pakken. Want het is ze gelukt een eenvoudige dienstverlening, die met de juiste digitale ondersteuning nog veel goedkoper georganiseerd kan worden, te kapen!” •
► Volg 50PLUS; meld u aan voor de digitale nieuwsbrief!
De volledige inbreng van fractievoorzitter Corrie van Brenk bij de begrotingsbehandeling van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met minister Wouter Koolmees en staatssecretaris Bas van ’t Wout.
“Wat is de ‘sociale staat van Nederland’ na vier jaar kabinet Rutte? Zijn we er beter van geworden? Is de koopkracht verbeterd? Is de arbeidsmarkt in balans? Doet iedereen mee? Laten we de balans eens opmaken!
✓ De arbeidsmarkt is nog steeds niet in balans ondanks een ‘Wet Arbeidsmarkt in Balans’, een naam die onterecht anders suggereert;
✓ De sociale ongelijkheid neemt toe door corona;
✓ Er staan nog steeds veel mensen langdurig langs de kant, vooral 50-plussers. Oudere werklozen en mensen met een arbeidsbeperking komen moeilijk aan het werk.
✓ De koopkracht is de afgelopen vier jaar maar mondjesmaat verbeterd voor mensen met een laag inkomen en uitkeringsgerechtigden. Dat gaat helaas ook op voor gepensioneerden;
✓ De pensioenen zijn ondanks het gemiddelde rendement van 7% niet verhoogd, maar worden juist bedreigd met kortingen.
Onze boodschap
De overheid moet met haar sociaal en arbeidsmarktbeleid weer méér het schild worden voor kwetsbare en minder kansrijke groepen in de samenleving, en sociale ongelijkheid voorkomen en verkleinen. Dat geldt voor nu, in deze crisis, maar ook daarna. En jong en oud moeten vruchten plukken van het beste pensioenstelsel ter wereld. Dat is onze boodschap vandaag aan dit kabinet.
Inkomensbeleid en koopkracht
Zorg voor een gelijkmatige koopkrachtontwikkeling voor mensen die werken, mensen die niet kunnen werken en mensen die gewerkt hebben!
Terugkijkend. De portemonnee van mensen liegt niet. In de periode 2018 tot 2020 gingen werkenden er tot ruim 5% op vooruit in koopkracht. Gepensioneerden slechts circa 2,5%. Dat steekt! Kan de minister dit grote verschil uitleggen? Is het brood voor gepensioneerden goedkoper?
In 2021 wordt koopkrachtkloof tussen werkenden en mensen met een AOW wéér groter. Volstrekt onevenwichtig en onbillijk!
De vele mensen die hun baan net verloren hebben of nu gaan verliezen door corona, hebben niets aan het op Prinsjesdag gepresenteerde positieve koopkrachtbeeld. Dat kan voor hen de prullenbak in. Geef deze mensen goede (tijdelijke) inkomenssteun. Voorkom een diepe armoedeval, die hun leven en toekomst compleet overhoop gooit!
50PLUS pleit wederom voor een structurele verhoging van het wettelijk minimumloon, om het aantal werkende armen terug te dringen, en nieuwe schulden en armoede te voorkomen. Het wettelijk minimumloon stijgt al jaren niet gelijk mee met lonen en inflatie. De tijd is er rijp voor; het draagvlak voor verhoging is groot. Til mensen nu uit het ‘lage inkomensmoeras’ – uiteraard door werk, maar óók door de ‘inkomensbodem’ voor werkenden, mensen met een uitkering en mensen met AOW hoger te leggen. Jaren, zo niet decennialang, is beweerd dat het verhogen van het minimumloon heel veel banen zou kosten. Vlak voor de coronacrisis bleek echter zelfs het CPB om. Een hoger minimumloon is helemaal niet zo schadelijk voor de economie. Het is jammer, ja, zelfs onaanvaardbaar, als de coronacrisis dat debat, wat eindelijk positief beslecht leek te worden, nu weer op de lange baan schuift. We moeten nu doorpakken!
Balans van de Arbeidsmarkt
Ik kom bij het arbeidsmarktbeleid: zorg dat sociale ongelijkheid niet nog verder toeneemt door deze crisis! Kim Putters van het Sociaal en Cultureel Planbureau waarschuwt daarvoor: voorkom een verloren generatie van flexwerkers, jongeren, zelfstandigen, lager opgeleiden, mensen met een arbeidsbeperking, mensen met een migratieachtergrond en, zeggen wij: ook 55-plussers in de WW. 50PLUS vindt het onacceptabel als deze mensen maatschappelijk aan de kant worden gezet.
De balans op de arbeidsmarkt is zoek. Tot op heden is te weinig gedaan met het advies van de commissie Borstlap, de ‘Commissie regulering van werk’. Er zijn nog steeds veel malafide uitzendbureaus die over de rug van vaak Oost-Europese arbeiders vette winsten maken door werk en beschamende huisvesting te combineren. Niets mee gedaan. De verlagen van de ontslagtransitie, de kortere WW-periode, ja daar is effectief op ingehakt. Maar het fiscale verschil tussen een zelfstandige en een werknemer is tot op heden nauwelijks aangepakt. Dat had voorrang moeten krijgen. Die concurrentie op de arbeidsmarkt deugt niet!
We onderstrepen dit nog maar weer eens met een sprekend voorbeeld dat laat zien dat het sociaal stelsel alleen houdbaar is als we dat samen en solidair financieel dragen.
Wij citeren Sigrid Hemels, hoogleraar Belastingrecht: ‘Solidariteit is geen eenrichtingsverkeer, ook niet voor ZZP’ers’.
Een werknemer betaalt vanaf 7.851 euro belasting over zijn loon, een ondernemer pas vanaf een winst (dus na aftrek van bedrijfskosten) van 26.949 euro. De ZZP’er krijgt door het fiscaal lagere inkomen bovendien hogere toeslagen. Ook een hoog ZZP-inkomen is lager belast dan een werknemersloon van gelijke hoogte. Daar gaat de solidariteit volledig mank! 50PLUS vindt dat alle vormen van arbeid zoveel mogelijk fiscaal gelijk behandeld moeten worden. Dat is echt solidair. Wanneer wordt de balans op de arbeidsmarkt werkelijk gerealiseerd? Wat doet deze minister nog voordat hij afzwaait?
Jong en oud hebben elkaar hard nodig. De samenleving en de huidige crisis vragen om overbrugging. Overbrugging van de slechte tijden. Vervroegd pensioen voor de één is een mogelijke carrièrestart of -kans voor de ander. Niemand heeft er belang bij dat ze allebei in de bijstand moeten wachten op betere tijden. De overheid kan dit overbruggen. Gaat de minister daarvoor zorgen? Graag een reactie.
Heb oog voor 50-plussers! 50PLUS mist elk gevoel van urgentie bij het kabinet. Wij missen een aanwijsbare, gerichte aanpak van (langdurige) werkloosheid van 50-plussers en begeleiding naar werk in tijden van corona. Ouderen krijgen in het steun- en herstelpakket geen enkele gerichte aandacht. Pak nu door met een stevig planmatig vervolg op het actieplan ‘Perspectief voor vijftigplussers’, met bijzondere aandacht voor de bestrijding van leeftijdsdiscriminatie. Wij willen geen verloren generatie 50-plussers in WW en bijstand. Circa de helft van de mensen in de WW en bijstand is nu al 50 jaar of ouder! Kan de minister aangeven hoe hij uitvoering geeft aan de aangenomen motie over ‘open hiring’? En hoe hij anoniem solliciteren gaat bevorderen? Dat kan de 50-plusser en andere minder kansrijken op de arbeidsmarkt helpen. Is nú niet het momentum om dit een vliegende start te geven?
Mensen met een arbeidsbeperking dreigen ook het kind van de corona-rekening te worden. Het aantal reguliere banen voor deze mensen daalt. 50PLUS zegt: bescherm die banen en houd sociale ontwikkelbedrijven en daar aanwezige expertise overeind. Om zo deze mensen op te kunnen vangen en zoveel mogelijk weer naar regulier werk te begeleiden. Stop bezuinigingen op het sociale ontwikkelbedrijf!
Een enkele opmerking over de steun- en herstelmaatregelen. Het kabinet heeft met het recente aanvullende pakket een belangrijke stap gezet, maar structureel meer is nodig. Bouw het ‘reguliere’ steun- en herstelpakket van NOW en TOZO niet af nu de coronacrisis oplaait, beperkende maatregelen aangescherpt zijn en her-, om- en bijscholing nog niet op de rit staan.
Schrap de partnertoets en de voorgenomen vermogenstoets in de TOZO. 50PLUS vraagt ook het corona-investeringspakket verplichtend te richten op behoud en creëren van werk. 50PLUS stelt voor de ‘weder-indiensttreding-voorwaarde’ (de ‘terugkeergarantie’) in geval van ontslag om bedrijfseconomische redenen voor de duur van de coronacrisis uit te breiden van de huidige wettelijke 26 weken tot 2 jaar.
Vergroot sociale ongelijkheid niet door mensen die buiten alle coronasteun vallen te vergeten, en massaal in de bijstand te laten komen. Zorg voor een stevig inkomensvangnet. 50PLUS pleit voor verruimde toegang tot de WW en voor een verlenging van de kortdurende WW voor de duur van de noodpakketten voor bedrijven. De WW-duur die nu net afloopt of binnenkort af gaat aflopen voor mensen moet verlengd worden voor de duur van de coronacrisis. Geef extra inkomensondersteuning voor mensen die niet in aanmerking komen voor een werkloosheidsuitkering.
FNV heeft daarvoor goede voorstellen gedaan. Er moet een vorm van crisisinkomen gerealiseerd worden nu mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt door overheidsmaatregelen massaal zonder werk komen. Ook wil 50PLUS de kostendelersnorm, de ‘mantelzorg-boete’, schrappen. Die staat volkomen haaks op de zorg die mensen nu van elkaar nodig hebben, verdiept sociale ongelijkheid en vergroot financiële nood, zeker in deze tijden van crisis!
50PLUS heeft samen met PvdA, GroenLinks en SP een initiatiefwetsvoorstel gelijke beloning ingediend. Dit is helaas nog steeds heel hard nodig. Ik vertrouw op een positief geluid van andere partijen voor dit voorstel.
Pensioen
Laat mensen in pensioenopbouw en -uitkering eindelijk de vruchten plukken van het beste pensioenstelsel ter wereld! Voorkom onnodige kortingen, nu en op termijn. De financiële ruimte daarvoor is er. Geef mensen eindelijk zekerheid over hun pensioen en koopkracht. Dat kan royaal met het sinds 2002 verdriedubbelde pensioenvermogen, en het gemiddeld gemaakte rendement daarover. Inkomenszekerheid van miljoenen gepensioneerden draagt bij aan herstel van de economie!
Het gemiddelde pensioen bedraagt 600 tot 800 euro bruto per maand, bovenop de AOW. Daar moet nog belasting van af en door de pensioenuitkering daalt ook het recht op huur- en zorgtoeslag. Dat is echt geen vetpot. Dat zijn pensioentjes van netto 500 of 600 euro die al 12 jaar niet worden gecompenseerd voor prijsstijgingen. Hebben we het dan over ‘schatrijke babyboomers’ met ‘onrealistische verwachtingen’? Ik denk het niet! Het gaat over een grote massa van miljoenen gepensioneerden die helemaal geen riant pensioen hebben. 2% van de gepensioneerden leeft in armoede. 10% van de gepensioneerde 90-jarigen leeft in armoede, en daar vlak boven zit een grote groep ouderen die decennialang hebben gewerkt voor die paar honderd euro die ik net noemde.
Het beoogde nieuwe pensioenstelsel biedt geen compensatie voor 12 jaar gemiste indexatie, maar gaat wél over op een nieuwe systematiek die de afgelopen 12 jaar tot forse indexatie zou hebben geleid als het veel eerder was ingevoerd. Daarom benadruk ik nogmaals hoezeer de gepensioneerden van Nederland benadeeld zijn door de kunstmatig lage rente die voor meer dan een decennium is opgelegd aan gepensioneerd en pensioen sparend Nederland.
De minister biedt geen enkele compensatie voor de 12 jaren van impliciete kortingen, geen enkele vorm van herstelbetaling. Er komt ook nog een risicovolle transitie, met continu dreiging van nog meer kortingen. En als klap op de vuurpijl moeten we ook concluderen dat rendementen in het nieuwe stelsel weliswaar worden uitgekeerd, maar verspreid over 10 jaar, na het meebetalen aan een collectieve buffer én na een ‘balletje-balletje herverdeling’ van het rendement. ‘Lifecycle beleggen’ noemt u dat.
Recent bij de rondetafel pensioenakkoord viel het mij op dat er bitter weinig aandacht is voor de beperking van de kosten. Sterker nog: geen enkele aandacht. Geen enkele ambitieuze aanpak van de kosten van de pensioensector. De heer Van Oosterum gaf aan dat er 2 miljard te besparen is. 2 miljard op de totale kostenpost van 9 miljard en dat over 60 jaar. Het is een schande dat deze Kamer daar geen aandacht voor heeft en niet eist dat hier kansen benut worden voor een win-win situatie. Nee, dan krijg Cees Grimbergen gelijk. Hij zegt: ‘De consultants, ICT-adviseurs en allerlei andere interim-types staan te dansen op tafel: jaren werk en jaren vette inkomsten!’ Maar dit gaat ten koste van rendementen. We moeten meer durven en de sector durven aan te pakken. Want het is ze gelukt een eenvoudige dienstverlening, die met de juiste digitale ondersteuning nog veel goedkoper georganiseerd kan worden, te kapen. Een gemiste kans, een kapitale fout en ik baal dat hier geen oog voor is in deze Kamer. (Tekst loopt door onder de video)
{youtube}4BumFMXTw2g{/youtube}
Zolang Nederland het best gekapitaliseerde pensioenstelsel ter wereld heeft, zouden pensioenkortingen niet mogen plaatsvinden. Als u per se wilt korten, ga dan eerst maar eens praten met de landen die geen reserves hebben en die ook nog eens bakken met EU-geld krijgen. Van ons dus.
Onze pensioenen worden afgeknepen, terwijl men in andere Europese landen de pensioenen wijselijk beschouwt als een middel om het consumentenvertrouwen en de bestedingen te stimuleren. Daar hebben zij het geld niet voor, maar toch doen ze het. Júist nu. Zelfs in Griekenland kregen gepensioneerden laatst nog een nabetaling van 1,4 miljard. In Nederland niet. Hier praten we binnen enkele maanden over mogelijk de grootste pensioenkortingen die ik in mijn leven ooit heb meegemaakt. Deze minister zou zich moeten schamen hier zelfs maar over na te denken!
Armoede en schuldenbeleid
De kans op – ‘nieuwe’ – armoede en schulden door corona is levensgroot. 50PLUS vraagt ruime financiële steun voor gemeenten om de verwachte grote toestroom van schuldhulpvragen op te vangen.
De Landelijke Cliëntenraad (LCR) legt in een brief van 5 november haarfijn het probleem van armoede onder senioren uit. Eén derde van de Nederlandse senioren heeft geen spaargeld of eigen vermogen. De kans op armoede neemt fors toe vanaf het 55e jaar als mensen hun baan verliezen en langdurig werkloos blijven. Armoede is er vooral bij hoogbejaarden die vaak te maken hebben met hoge zorg- en woonkosten. Dat geldt ook voor pensioengerechtigden met een onvolledige AOW, en met een migratieachtergrond. De Landelijke Cliëntenraad doet een aantal concrete suggesties om de armoede onder senioren aan te pakken. Graag een reactie van de minister op deze brief. Als het kan schriftelijk!
Ik rond af: de kabinetten Rutte hebben een flinke groei van de welvaart mogen meemaken, die onvoldoende is terecht gekomen bij werkenden, en nog minder bij mensen met een laag inkomen, mensen met een uitkering en gepensioneerden.
Geloof in marktwerking, individuele zelfredzaamheid van mensen en systematische versobering van de sociale zekerheid hebben sociale ongelijkheid in de afgelopen kabinetsperiode niet verkleind.
We staan nu door corona opnieuw voor een historische keuze: laten wij corona de ‘grote sociale ongelijkmaker’ worden of niet? 50PLUS zegt: Juist nu verdienen de zwakkeren op de arbeidsmarkt en de minder kansrijken betere bescherming. Laat dit kabinet in de tijd die het rest alles op alles zetten om minder kansrijken en kwetsbare mensen goed mee te nemen naar betere tijden. De tijd zal uitwijzen of het kabinet die handschoen nog oppakt. De keuze aan de kiezer voor ‘lof’ voor dit kabinet of ‘pek en veren’ komt in maart.”
© 17 november 2020