Speech politiek leider martin van rooijen voor ALV van 23 november 2024

Voorzitter, Ik ben er voor jullie. Ik voer een eenzame strijd tegen afbraak van de pensioenen van jong, van oud en dus van U.                      

Het spijt mij dat ik u vandaag als uw politiek leider niet live in de zaal kan toespreken bij onze ALV. Lang geleden ben ik een privé verplichting aangegaan en daarna is de datum voor de ALV door het bestuur vastgesteld. Het is niet anders. Maar 50PLUS is springlevend!

Dat bleek ook uit de fantastische uitslag bij de Provinciale Staten verkiezingen in maart 2023. 172.000 stemmen, goed voor veel Statenzetels en gelukkig ook een zetel in de Eerste Kamer. Het waren er bijna twee! Het zouden er zeker ook 2 zijn geweest als het Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn geweest.

En dat terwijl 50PLUS nauwelijks aandacht kreeg in media. Slechts 1 debat over pensioenen bij omroep Max was voldoende voor een mooie uitslag. In de Tweede Kamerpeiling stond 50PLUS een week daarna zelfs weer even op 1 zetel. Dank nogmaals aan al onze kiezers en actieve leden die de campagne organiseerden.

Ook de uitslag bij de verkiezingen voor EU parlement was redelijk. Zelfs meer stemmen dan bij de Tweede Kamerverkiezingen. Op 16 oktober mocht ik een groot aantal Statenleden, leden van Gemeenteraden en Waterschappen verwelkomen in gebouw van Eerste Kamer. Het was een mooie dag voor 50PLUS

2 Statenleden uit Noord Holland, 3 leden uit de Gemeenteraad van Tilburg, om nog niet spreken over onze wethouder in Helmond.

Die ene zetel in de Eerste Kamer, weegt even zwaar voor de partijfinanciering als een zetel in de Tweede Kamer: 360.000 euro. Dat is zekerheid voor de komende jaren tot en met 2027.

Maar genoeg teruggekeken! Wat zie ik nu voor mij? We hebben maar 1 zetel in de Senaat maar die legt wel veel gewicht in de schaal. Het soortelijk gewicht is veel hoger. We hebben nu politiek méér invloed dan met de 4 zetels die we in de Tweede kamer hadden tussen 2017 en 2021. Toen stond de gehele oppositie buitenspel bij Rutte II en III.

In de Eerste kamer telt elke stem. Het Kabinet Schoof heeft maar 30 stemmen in de Senaat. Zelfs met wat ik maar “Klein rechts” noem, zijn het er maar 37. Kabinet komt dan 1 stem te kort. En die kan 50PLUS soms leveren. In het debat met Schoof bij de APB op 8 oktober sprak ik uit dat wij geen oppositie partij zijn: wij stellen ons constructief op.

Het kabinet luistert naar ons en ministers nemen contact op met ons. Als één van de eerste fractievoorzitters werd ik uitgenodigd voor een gesprek met de Premier. Dat was al in augustus. Voor het kabinet is de Senaat cruciaal: kabinet heeft geen meerderheid en moet het dus steeds weer opnieuw bevechten.

Het is premier niet ontgaan dat wij soms op de wip zitten, een spilfunctie hebben. En hij weet dat voor 50PLUS de AOW en het behoud van ons pensioenstelsel cruciaal zijn. Ik zal de komende 3 jaar, of bijna 3 jaar, vasthouden en volhouden. Behoud van de AOW-koppeling en aanpassing van de Pensioenwet.

Daarna werd ik ook uitgenodigd voor kennismaking met minister Heinen van Financiën en kreeg ik een uitnodiging voor een diner met minister van Hijum van Sociale Zaken. U kunt raden waar dat gesprek over ging: pensioenen. Ook in het gesprek met Heinen en er is goed geluisterd.

Als ik even terugkijk naar de wetsvoorstellen in de senaat. Twee wetsvoorstellen zijn door onze tegenstem verworpen. Het Initiatief wetsvoorstel over thuiswerken met beroep bij de rechter en het “wetsvoorstel toezicht gelijke kansen werving & Selectie” van voormalig minister van Gennip.

Er was een zware lobby van de minister naar 50PLUS voor steun. Kort voor de stemming belde zelfs Mark Rutte en hij zei: “Martin als je voor stemt maak je duidelijk hoe belangrijk jouw positie in de Eerste Kamer is. Mijn reactie was: “Mark dat geldt evenzeer als ik tégen stem”.

Ik wees hem er fijntjes op dat zijn eigen VVD ook tégen stemde en dat hij daarom een beroep op mij moest doen. Bij enkele politiek zwaar beladen voorstellen had 50PLUS bijna de beslissende stem. Bijvoorbeeld bij de Spreidingswet in januari. Als de VVD  toch unaniem tegen had gestemd, dan was mijn stem, onze stem dus,  beslissend geweest. Er werd een zware lobby op mij gericht voor steun, door staatssecretaris van der Burg, door Commissarissen van de Koning en door burgemeesters.

Maar ook bij de Wet Betaalbare huur van minister Hugo de Jonge. Hij  oefende zware druk op mij uit. Als de PVV met 4 zou tegenstemmen, dan zou mijn stem beslissend zijn. De PVV stemde op het laatste moment, onder druk van de Tweede Kamer, toch voor.

Hugo de Jonge steunde echter wél mijn motie over verlaging van het   tarief van de overdrachtsbelasting van 10,4 naar 8%. Die motie werd aangenomen met steun CDA en is inmiddels ook uitgevoerd in de begroting voor 2025. Ook onze motie voor snellere evaluatie van de Wet Betaalbare Huur werd aangenomen. Minister Mona Keijzer was blij met onze motie.

Uiteindelijk heeft onze fractie tegen de wet betaalbare huur gestemd, vooral omdat kleine verhuurders dan niet meer rendabel kunnen verhuren. Dat is een onaanvaardbare aanslag op mensen die weinig pensioen hebben en moeten leven van huuropbrengsten.

De wet “betaalbare huur” van Hugo de Jonge wordt een ramp: massale uitponding van woningen. Dergelijke signalen zijn nu al zichtbaar en ik weet dat veel politici spijt hebben van hun stem voor deze vreselijke wet.

U snapt dat ik later ook nog zal komen te spreken over een andere rampwet. Ik vertel u graag en met enthousiasme over mijn avonturen in de senaat, omdat de media er helaas maar weinig belangstelling voor hebben. Maar eerst nog iets anders.

Onze partij maakt zich zorgen dat steeds vaker wordt geredeneerd vanuit een mogelijk generatieconflict. Wat er in onze ogen niet is. Ouderen zijn dan de mensen wier tijd is geweest en die er dus minder toe doen.

Ouderen bezetten woningen waar de jeugd naar woonruimte snakt. Let wel, men gebruikt het woord bezetten. We zitten dus in de weg, is wat we met regelmaat in de kranten konden lezen. Ongetwijfeld wonen er veel ouderen alleen of met zijn tweetjes in ruime huizen. Maar wat biedt Nederland als alternatief? In mijn jeugd, de eerste 15 jaar na de oorlog, kwamen we ook woningen te kort. Eerst de oorlogsschade en daarna door de babyboom. Dat heette toen ‘woningnood’.

We bouwden toen voor de ouderen bejaardenhuizen waar gezelligheid een belangrijker element was dan gezondheidsproblemen. Je kon je daarvoor opgeven en dan had je daarvoor geen speciale indicatie nodig op basis van de WMO. Het waren tehuizen met theekransjes, klaverjasclubs en een biljart.

We hadden toen ook nog veel meer particuliere verbanden die dat organiseerden. Kerken, vakbonden, stichtingen en andere maatschappelijke instellingen hielden zich daarmee bezig.

Tegenwoordig moet bijna alles van de overheid komen en mede daardoor staat niet hartelijkheid of belangstelling meer voorop, maar urgentie, nut, efficiency, dat soort argumenten. We hebben verpleeghuizen met toegewijd personeel en prachtige zorg, maar daar kom je alleen op indicatie. Dan is thuis wonen dus ook geen optie meer. Het kabinet neemt veel interessante initiatieven op de woningmarkt en 50PLUS draagt graag bij aan dat debat, want wij hebben immers nog de ervaring van hoe het ook kan.

Daarnaast vrienden, vechten wij voor het behoud van de koppeling tussen de AOW en het minimumloon. En met succes, want de extra verhoging van het minimumloon met 8% is ook volledig aan de AOW toegekend. Desalniettemin ligt de AOW als Volksverzekering onder vuur en dat blijft ook onder dit kabinet een risico. Bij het dichttimmeren van de begroting zijn AOW-ers meer dan eens de melkkoe en dan zien we dat een deel van de normale of van de extra stijging van de AOW, toch weer wordt afgeroomd met andere, soms bijna onzichtbare maatregelen. De AOW is weliswaar meegestegen met het minimumloon, waardoor het bedrag bruto flink omhoog is gegaan. Maar tegelijkertijd zag men dit als kans om de Inkomensondersteuning AOW af te schaffen en ouderen verder te benadelen met de inkomensafhankelijke heffingskortingen. Netto blijft er dan steeds een teleurstellend bedrag over. De ploeg van premier Schoof heeft het afschaffen van de inkomensondersteuning AOW per 1 januari volgend jaar niet tegengehouden. Zij moeten de hete adem van een sterke 50PLUS partij voelen. Opdat alle 4 miljoen AOW-ers kunnen genieten van een onbezorgde oude dag na 40 jaar hard werken.

Rekening houdend met waar we nu staan in de geschiedenis, moet ik het ook nog over de pensioenen hebben! Die Wet Toekomst Pensioen (WTP) wordt een ramp. Nu al veel te gecompliceerd en onbetaalbaar om in te voeren. Of beter gezegd in te varen. Het wordt straks een drama voor de rechthebbenden. Dat zijn er nota bene 10 miljoen! De fractie van 50PLUS in de Eerste Kamer trekt alles uit de kast om de politiek, de pensioensector en de mensen in het land te waarschuwen.

Wat me nog het meest heeft benauwd in de pensioendiscussie, is dat alle kritiek onbespreekbaar is. Met geheel vrijwillig watten in onze oren en met een blinddoek voor ogen, hobbelen we als zombies achter elkaar naar de afgrond. Een stille optocht die niet te stoppen lijkt.

Elk argument wordt niet weerlegd, maar weggewoven. Daar kan ik over meepraten. Opeenvolgende coalities wilden hun handen er niet aan branden. Elkaar opvolgende ministers lazen ambtelijke bezweringen voor die geen of weinig hout sneden, maar vooral deskundig moesten klinken.

Ik noem ook Klaas Knot van de Nederlandse Bank. Met zijn rekenrente-fetisjisme heeft hij miljarden aan pensioenvermogen  opgeofferd. In de Eerste Kamer heeft hij kort geleden op mijn verzoek nog acte de présence gegeven en ik heb hem stevig ondervraagd. Met name over de extreem kostbare rente afdekking waar onze pensioenfondsen miljarden op hebben verloren. De video van deze ondervraging is honderdduizenden keren bekeken! Dan heb je het grootste pensioenvermogen in de EU en zorgt nota bene De Nederlandsche Bank ervoor dat wij als eerste in de problemen komen. Knot kwam bijzonder zenuwachtig over. Als er hier liefhebbers zijn, dan kan de link naar de video uiteraard met u delen.

https://www.eerstekamer.nl/nieuws/20240925/klaas_knot_dnb_en_pieter_hasekamp

Minister van Hijum van Sociale Zaken is de verantwoordelijk minister voor de uitvoering van de Pensioenwet. Hij is echter geen pensioendeskundige van huis uit en hij heeft nog dezelfde ambtenaren als zijn voorganger. Mijn vrees is dan ook dat we nog steeds dezelfde antwoorden en hetzelfde beleid zullen krijgen.  

Dat brengt mij op een gebeurtenis tijdens de formatie waar ik van schrok. Uit de HJ Schoo-lezing van Pieter Omtzigt konden wij vernemen dat het ABP mede namens een aantal pensioenfondsen tijdens de formatie de coalitie heeft gechanteerd met de dreiging geen investeringen te doen in o.a. de Nederlandse woningbouw als de Wet Toekomst pensioenen door de coalitie in gevaar zou worden gebracht.

Waarom hebben Wilders, Omtzigt en van der Plas niet gewoon gezegd “dan maar niet”? Dat is vandaag nog steeds een relevante politieke vraag. Waarom hebben ze dit laten gebeuren? Waarom moeten wij in de politiek nog steeds ploeteren met de Wet Toekomst pensioenen en het invaren? Eigenlijk had deze wet al van tafel moeten zijn, als je kijkt naar de programma’s van de PVV, NSC en BBB.

Het invaren, zoals het nu is ingezet gebeurt in geen enkel ander land. De hele wereld is verbijsterd om te zien dat wij dit doen: het beste stelsel ter wereld om zeep helpen

Het hoogst haalbare op dit moment, lijkt de optie om alle bestaande pensioenrechten in het bestaande stelsel achter te laten, maar dat alle nieuwe rechten van mensen die nog premie betalen, worden opgebouwd binnen het kader van de nieuwe Wet. Twee stelsels naast elkaar kan goed. Het ABP voert nu ook meerdere regelingen tegelijkertijd uit.

Het blijft dan wel nodig om een vaste rekenrente te hanteren van 2% tot 3% en vervallen zware eis van toekomstbestendig indexeren met als gevolg dat er geen indexatie komt

Van de FNV-belofte “er komt méér indexatie” komt in elk geval niets terecht. Dat was een sprookje.

Zeker is dat gepensioneerden geen of vrijwel geen indexatie krijgen, omdat zij achteraan in de rij zijn geplaatst. Voor gepensioneerden mag nagenoeg alleen belegd worden in staatsobligaties. Dat wordt gemotiveerd met het argument dat ouderen zogenaamd geen enkel risico willen lopen. Maar ouderen zijn wijs genoeg om te begrijpen, dat er zonder risico ook veel minder kans op rendement is.

Als klap op de vuurpijl: Bij Invaren in het nieuwe stelsel, vervalt ook recht op 20% inhaal indexatie.

Ik wijs op de brief van 14 organisaties onder leiding van KBO-Brabant en de claimstichting van Rob de Brouwer van 3 oktober jongstleden. Er komt stortvloed aan rechtszaken over het invaren. De advocaat van de Tweede kamer heeft daarnaast een advies uitgebracht, waarin de juridische risico’s van de Wet Toekomst pensioenen haarfijn worden uitgelegd. Deze advocaat kan niet garanderen dat het misgaat maar hij wijst wel met klem op de risico’s, die los van elkaar  nog wel te beheersen zouden zijn, maar tezamen een risico vormen voor alles wat dit kabinet wil bereiken. Niet alleen op het gebied van bestaanszekerheid of pensioenen maar op alles. Een échte  pensioencrisis werkt verlammend en ik praat geen onzin als ik zeg dat dit kabinet dat niet kan overleven.

Met name het schrappen van het Individueel bezwaarrecht is kwetsbaar. Ik noem dat de achilleshiel van de wet.

Minister van Hijum heeft een vreselijk commentaar op de juridische analyse van de advocaat naar de Tweede kamer gestuurd over dat advies. Hij zegt: gaat u maar rustig slapen. Ik herken de stijl van de brieven van minister Schouten. Er lijkt niet zoveel veranderd.

Op 21 november was er weer een debat in de Tweede Kamer over de pensioenen. Het kabinet oogt steeds fragieler. Ik acht een doorbraak nog steeds niet uitgesloten. NSC collega Agnes Joseph is een echte strijder en wij hebben uitermate goed contact met elkaar. Als wij er samen voor gepensioneerden nog een opt-out uit kunnen slepen, dan is dat een grote overwinning.

Over winnen gesproken. Die andere overwinning waar u en ik op hopen, betreft natuurlijk de zetelaantallen van onze partij in alle bestuurslagen van het koninkrijk. Die zetels hebben wij nodig, om zichtbaarder te worden en het ouderengeluid overal te kunnen laten horen. 5 zetels in de Tweede Kamer bij de volgende verkiezingen is noodzaak en moet haalbaar zijn. Dat kan nog dik 3 jaar duren maar laten we eerlijk zijn: het kan ook veel sneller komen en dan moeten wij er allemaal klaar voor zijn. Met zoveel zwevende kiezers en een electoraat waarvan de helft 50-plus is, reken ik er op dat we dan weer eens goed kunnen scoren en ik er in de Staten-Generaal weer flink wat collega’s bij krijg.

Beste vrienden, leden en belangstellenden: Ik wens u een goede en enthousiaste Algemene Ledenvergadering!