Thuiszorg gaat helpen bij preventie van ondervoeding

Het was een zaak van lange adem. Zeker drie jaar duurde het om voor elkaar te krijgen dat de thuiszorg meer ruimte krijgt om ouderen te behoeden voor ondervoeding. Er was geduld en doorzettingsvermogen voor nodig. Kamerlid Léonie Sazias had dat, en nu moet het kabinet uitvoeren waar zij al zo lang naar streefde: het voorkómen van ondervoeding.

Nederlanders worden steeds ouder. En ze blijven ook steeds langer in hun eigen huis wonen. Dat is mooi zolang alles goed gaat. Maar gaat het mis, dan is één van de problemen die ontstaan ondervoeding. “Dat kan geleidelijk groeien”, legt Léonie Sazias (foto) uit. “Ouderen eten sowieso vaak al minder. Minder vaak of kleinere porties. Ze hebben minder trek. Op zich nog geen probleem, maar als het chronisch gaat worden, als ze geen zin meer hebben in eten, als eten wordt gezien als een noodzakelijk kwaad, dan gaat het de foute kant op. De oudere krijgt dan te weinig voedingsstoffen en calorieën binnen om op termijn gezond te blijven. De weerstand neemt dramatisch af, het energieniveau daalt en de oudere verliest kracht. Met alle mogelijke nare gevolgen van dien. Ondervoeding kan dan echt een sluipmoordenaar worden.”

Verontrustend aantal

Bij ouderen die thuiszorg ontvangen is ongeveer één op de drie ondervoed. “Een verontrustend aantal”, stelt het Kamerlid van 50PLUS. “Die ouderen zijn door de ondervoeding uiterst kwetsbaar. Ze kunnen hun dagelijkse activiteiten steeds moeilijker uitvoeren, denk aan zulke gangbare zaken als boodschappen doen of traplopen. En ze hebben een veel grotere kans op valpartijen en op complicaties bij ziekte. Het voorkómen van ondervoeding is cruciaal, in de eerste plaats voor de oudere zelf, en ook voor ons zorgstelsel. Preventie is iets waar ik steeds op heb gehamerd, bij alles wat gezondheid aangaat, en dus ook bij ondervoeding.”

Speerpunt

Preventie is altijd een speerpunt van Léonie Sazias geweest. Mede-Kamerleden van andere partijen overtuigen van het belang van preventie was niet altijd makkelijk. “Het is een kwestie van lange adem”, glimlacht Léonie. “Dat gold ook voor preventie van ondervoeding bij thuiswonende ouderen. Ik heb jarenlang moeten pleiten, schaven, lobbyen en overleggen om tot een voorstel te komen waar de meerderheid van de Tweede Kamer zich achter kon scharen.” De strijd om dit probleem op te lossen begon al direct nadat Léonie plaatsnam in de Kamerbankjes: in 2017 kreeg het Kamerlid simpelweg te horen dat het thema ondervoeding bij ouderen ‘geen eigenaar had’.

Wijkverpleging

Na verloop van tijd werd de wijkverpleging in stelling gebracht, herinnert Léonie zich. “Wijkverpleegkundigen grepen in als mensen ondervoed waren. Dus eigenlijk als het al te laat was. Ik wilde juist dat er preventief werd opgetreden. Niet als het kalf verdronken is de put pas dempen. In ieder overleg of debat over ouderenzorg heb ik het thema weer ter sprake gebracht. Ik heb gesprekken gevoerd met de door het ministerie ingestelde Stuurgroep Ondervoeding. Ik heb er veel tijd en moeite ingestoken. En veel geduld moeten hebben.”

Ruimte voor preventie

Léonie liet zich niet met een kluitje in het riet sturen. Ze stelde vast dat de thuiszorg meestal al bij kwetsbare ouderen aanwezig is. “Maar zij moeten zich voornamelijk bezighouden met huishoudelijke taken zoals de schoonmaak. Natuurlijk is een schoon huis enorm belangrijk, maar dat geldt zeker ook voor voeding. Als ouderen eenmaal ondervoed zijn, duurt het voor hen langer voordat zij weer op krachten zijn. Ik ben daarom met het voorstel gekomen om ruimte te maken in het takenpakket van de thuiszorg en er zo voor te zorgen dat er meer aandacht komt voor preventie van ondervoeding. En dat voorstel heeft uiteindelijk de instemming gekregen van de Tweede Kamer. Wat zeg ik? Van de compléte Tweede Kamer. En daar ben ik ontzettend blij mee!”

Duwen en trekken

“Wil je in de politiek iets bereiken, ook al is het maar een klein dingetje, dan moet je duwen en trekken”, kijkt Léonie Sazias terug op het proces om dit voor elkaar te krijgen. “Maar de aanhouder wint en op den duur lukt het tóch. Dat is dan geen voorpaginanieuws, de meeste mensen krijgen amper mee dat we dit bereikt hebben. Maar elke centimeter die je opschuift, is toch een centimeter! De thuiszorg krijgt nu een rol in het voorkómen van ondervoeding bij kwetsbare ouderen. Dat is pure winst. En dat was alle moeite en inspanningen meer dan waard!”

► Volg 50PLUS; meld u aan voor de gratis digitale nieuwsbrief!

© 22 december 2020